Page 35 - Fizik 12 - Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü FİZİK 12 19

1. ÜNİTE > Çembersel Hareket Kazanım 12.1.2.2: Eylemsizlik momenti kavramını açıklar.
Genel Beceriler: Eleştirel Düşünme Becerisi Alan Becerileri: Çıkarım Yapma Becerisi

Etkinlik İsmi DÖNEN PLATFORM 20 dk.
Amacı Eylemsizlik momenti kavramını günlük hayattan örneklerle açıklayabilme. Bireysel
Yönerge Aşağıda verilen metin ve görselden hareketle soruları cevaplayınız.

Çocuk parklarında bulunan döner platform oyun-
cağı, dönme ekseni etrafında dönebilen bir disk
olarak düşünülebilir. Bu diskin üzerinde yer alan
her bir noktanın ayrı ayrı kütlesi vardır ve diskin
kendi etrafında bir torkla döndürülmesi durumun-
da diskin üzerinde bulunan kütlelerin dönme ek-
senine olan dik uzaklıklarının kareleri ile çarpımı
eylemsizlik momentini verir. Eylemsizlik momenti Görsel: Döner platform
bir eksen etrafında dönmekte olan cismin açısal hızında meydana gelen değişikliğe karşı gösterdiği
direnme eğilimidir. Döner platform üzerinde oyun oynayan çocuklar, zaman zaman döner platfor-
mun kenarına zaman zaman da dönme noktasına yakın yerlere doğru hareket etmektedir. Bu esnada
platform da bazen daha hızlı bazen de daha yavaş dönmektedir.

1 Çocuklar döner platforma bindikten sonra platforma verilen ilk harekette veya platformun aniden
durdurulmasında neden dengelerini kaybedip ileri geri hareket etmiş olabilirler? Platforma verilen
ilk hareketten sonra dönme hareketi yapan çocukların ve platformun hareketi, fizik yasalarından
hangisi ile açıklanır? Yorumlayınız.

2 Bir cismin bir eksen etrafında dönmesi sebebiyle sahip olacağı eylemsizlik momentinin matematik-
sel modelini şekildeki içi dolu silindir üzerindeki m ve m kütleli parçacıkları kullanarak bulunuz.
1
2
Bulduğunuz modelden yararlanarak bir parçacığın ve silindirin sahip olduğu eylemsizlik modelle-
rini yorumlayınız.

r m
1 1
V
r m 1
2 2
ω V 2

33