Page 45 - Fizik 12 - Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü FİZİK 12 25

1. ÜNİTE > Çembersel Hareket Kazanım 12.1.3.2: Açısal momentumu çizgisel momentum ile ilişkilendirerek açıklar.
Genel Beceriler: Problem Çözme Becerisi Alan Becerileri: Sayı-Uzay İlişkileri Kurma Becerisi

Etkinlik İsmi AÇISAL VE ÇİZGİSEL MOMENTUM 15 dk.
Amacı Açısal momentumu çizgisel momentum ile ilişkilendirebilme. Bireysel
Yönerge Aşağıdaki soruları cevaplayınız.

1 Şekildeki r yarıçaplı yörüngede ok yönünde dönme hareketi yapan m y
kütleli cisim, hem çizgisel momentuma (P = m ∙ V ) hem de O noktasına
göre açısal momentuma sahiptir. Açısal momentum, çizgisel momentu- V
mun torku olarak da tanımlanabilir. Açısal momentum L ile gösterilir ve
matematiksel modeli L = r x P şeklindedir. Vektörel bir büyüklük olan O r m x
açısal momentumun yönü, P ve r vektörlerinin bulunduğu düzleme dik-
tir ve sağ el kuralıyla bulunur. Sağ el kuralına göre sağ elin dört parmağı z
dönüş yönünde kıvrıldığında başparmak açısal momentumun yönünü
gösterir.
Buna göre çizgisel momentum ile açısal momentumu ilişkilendirerek açısal momentumun matema-
tiksel modelini oluşturunuz. Cismin açısal ve çizgisel momentumunun yönünü bulunuz.

2 Şekil I’deki m kütleli ve 2r yarıçaplı A küresi ile Şekil II’deki 2m kütleli ve r yarıçaplı B silindiri mer-
kezlerinden geçen eksen etrafında sırasıyla ω ve 2ω açısal hızları ile dönmektedir.

ω y

2r O
A r
B 2m -x x
m 2ω z
-y
Şekil I Şekil II Şekil III

a) Küre ve silindire ait açısal momentum büyüklükleri oranı L A kaçtır?
L B

b) Küre ve silindire ait açısal momentumların yönlerini Şekil III'e göre belirleyiniz.

43