Page 45 - Fizik 12 - Beceri Temelli Etkinlik Kitabı
P. 45

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü                                             FİZİK 12       25

             1. ÜNİTE > Çembersel Hareket  Kazanım 12.1.3.2: Açısal momentumu çizgisel momentum ile ilişkilendirerek açıklar.
             Genel Beceriler: Problem Çözme Becerisi  Alan Becerileri: Sayı-Uzay İlişkileri Kurma Becerisi

             Etkinlik İsmi                 AÇISAL VE ÇİZGİSEL MOMENTUM                          15 dk.
             Amacı      Açısal momentumu çizgisel momentum ile ilişkilendirebilme.              Bireysel
              Yönerge  Aşağıdaki soruları cevaplayınız.

             1 Şekildeki r yarıçaplı yörüngede ok yönünde dönme hareketi yapan m           y
                kütleli cisim, hem çizgisel momentuma (P = m ∙ V ) hem de O noktasına
                göre açısal momentuma sahiptir. Açısal momentum, çizgisel momentu-                V
                mun torku olarak da tanımlanabilir. Açısal momentum L ile gösterilir ve
                matematiksel modeli L = r x P şeklindedir. Vektörel bir büyüklük olan     O   r  m    x
                açısal momentumun yönü, P ve r vektörlerinin bulunduğu düzleme dik-
                tir ve sağ el kuralıyla bulunur. Sağ el kuralına göre sağ elin dört parmağı   z
                dönüş yönünde kıvrıldığında başparmak açısal momentumun yönünü
                gösterir.
                Buna göre çizgisel momentum ile açısal momentumu ilişkilendirerek açısal momentumun matema-
                tiksel modelini oluşturunuz. Cismin açısal ve çizgisel momentumunun yönünü bulunuz.











             2  Şekil I’deki m kütleli ve 2r yarıçaplı A küresi ile Şekil II’deki 2m kütleli ve r yarıçaplı B silindiri mer-
                kezlerinden geçen eksen etrafında sırasıyla ω ve 2ω açısal hızları ile dönmektedir.

                           ω                                                           y

                                2r                                                     O
                         A                                  r
                                                   B   2m                         -x         x
                              m                                2ω                  z
                                                                                      -y
                            Şekil I                     Şekil II                      Şekil III

                a)  Küre ve silindire ait açısal momentum büyüklükleri oranı   L A  kaçtır?
                                                                       L B









                b)  Küre ve silindire ait açısal momentumların yönlerini Şekil III'e göre belirleyiniz.
















                                                                                                    43
   40   41   42   43   44   45   46   47   48   49   50