Page 76 - Fizik 12 - Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

45 FİZİK 12 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

2. ÜNİTE > Basit Harmonik Hareket Kazanım 12.2.1.1: Basit harmonik hareketi düzgün çembersel hareketi kullanarak açıklar.
b) Yay sarkacı ve basit sarkaç için uzanım, genlik, periyot, frekans, geri çağırıcı kuvvet ve denge
noktası kavramları harmonik hareket örnekleri ile açıklanır.
Genel Beceriler: -- Alan Becerileri: Çıkarım Yapma Becerisi
Etkinlik İsmi GÖLGEM BENDEN FARKLI MI? 20 dk.
Amacı Düzgün çembersel hareketi, basit harmonik hareket ile ilişkilendirebilme. Bireysel

Yönerge Aşağıda dönme yönü verilen cisim düşey düzlemde ve r yarıçaplı yörüngede düzgün çembersel ha-
reket yapmaktadır. Cismin yörünge merkezinin yatay düzlemdeki iz düşümü, x ekseninin başlangıç
noktasıdır. Şekli inceleyerek soruları cevaplayınız.
M
N L
V
30 o 30 o
Dönme
60
60
o
o
P r K yönü

-x +x
P N M L K
1 Cismin şekildeki K, L, M, N ve P noktalarında bulunduğu andaki konum vektörlerinin x ekseni üze-
rindeki iz düşümünü çiziniz ve matematiksel ifadesini r yarıçap cinsinden ayrı ayrı bulunuz. x ekse-
nindeki konum vektörünün büyüklüğündeki değişimin nedenini düzgün çembersel hareketle basit
harmonik hareketi ilişkilendirerek açıklayınız.

2 Cismin şekildeki K-L, L-M, M-N ve N-P yollarını alma sürelerini, düzgün çembersel hareketin peri-
yodunu T kabul ederek ve verilen açılarla ilişkilendirerek bulunuz. Cismin bu aralıkları geçiş süreleri
arasındaki ilişki nedir? Açıklayınız. Bulduğunuz bu süreleri hareketin frekansı cinsinden de ifade
ediniz.

3 Cismin şekildeki K, L, M, N ve P noktalarında bulunduğu andaki çizgisel hızının x ekseni üzerinde-
ki iz düşümlerini çizerek matematiksel modellerini oluşturunuz. Cismin K, L, M, N ve P noktaları
arasındaki hız büyüklük değişimini düzgün çembersel hareket ve basit harmonik hareketle ilişkilen-
direrek açıklayınız.

4 Cisme şekildeki K, L, M, N ve P noktalarında etki eden merkezcil kuvvetlerinin x ekseni üzerindeki
iz düşümlerini çizerek bu kuvvetlerin matematiksel modellerini oluşturunuz. Noktalara ait merkezcil
kuvvet ile basit harmonik hareketteki geri çağırıcı kuvvet arasında nasıl bir benzerlik vardır? Açıkla-
yınız.

74
Hazırlayan: Biran KAYA