Page 79 - Fizik 12 - Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü FİZİK 12 47

2. ÜNİTE > Basit Harmonik Hareket Kazanım 12.2.1.2: Basit harmonik harekette konumun zamana göre değişimini analiz eder.
Genel Beceriler: Bilim, Mühendislik, Matematik Okuryazarlığı Becerileri Alan Becerileri: Deney Düzeneği Kurma ve Yapma Becerisi

Etkinlik İsmi BALON SARKAÇ 25 dk.
Amacı Basit harmonik harekette konumun zamana göre değişiminin grafiğini çizerek yorumlayabilme. Bireysel
Gerekli Materyaller: 1 m metal çubuk ya da oklava, 2 m ip, balon, 30 g renkli duvar boyası, 50 x 70 cm resim kâğıdı, toplu iğne, cetvel, krono-
metre, huni, 1 m naylon örtü, açı ölçer.
2
1. Yönerge Bu etkinlikte sizlerden, verilen malzemeleri kullanarak basit harmonik harekette konumun zamana
göre değişimini gösteren bir deney yapmanız istenmektedir. Deney düzeneği ile ilgili görsel ve deney
basamakları aşağıda verilmiştir. Görseli inceleyerek deney basamaklarını sırası ile uygulayınız.

Not: Deneyi gerçekleştirirken yerleri ve kıyafetlerinizi kirletmemeye dikkat ediniz. İğneyi dikkatli
kullanınız.

• Naylon örtüyü yere serip sabitleyiniz.
• Duvar boyasının içine 20 cm kadar su ilave edip karışım homojen oluncaya
3
kadar karıştırınız.
• Karıştırılan boyayı balonun içine huni yardımıyla doldurunuz.
• Balonun ağzını bağlayınız.
• Şekildeki düzeneği kurunuz.
• 50 x 70 cm resim kâğıdını balonun altına şekildeki gibi yerleştiriniz.
o
• Balonu bağlı olduğu ipler denge konumundan 10 den küçük açı yapacak
şekilde çekiniz.
• Balonu altından toplu iğne ile deldikten sonra serbest bırakınız.
• Resim kâğıdını 1 yönünde sabit hızla çekiniz.
• Balonun A noktasından B noktasına gidip tekrar A noktasına gelinceye
kadarki süreyi kronometre ile ölçerek not alınız.
• Boyanın oluşturduğu şekli konumun zamana bağlı grafiği şeklinde ifade ediniz.

2. Yönerge Yapmış olduğunuz deneyden edindiğiniz bilgilere göre aşağıdaki soruları cevaplayınız.
1 Resim kâğıdında oluşan konumun zamana göre değişim grafiğini çiziniz.

2 Çizmiş olduğunuz grafikte;
a) Cismin A noktasından O noktasına gelirken yaptığı hareketin özelliği nedir? Açıklayınız.

b) Cismin O noktasından B noktasına gelirken yaptığı hareketin özelliği nedir? Açıklayınız.

c) Cismin B noktasından O noktasına gelirken yaptığı hareketin özelliği nedir? Açıklayınız.

ç) Cismin O noktasından A noktasına gelirken yaptığı hareketin özelliği nedir? Açıklayınız.

3 Grafiğin bütününe bakıldığında hareket, trigonometrik olarak neyin grafiğine benzemektedir?
İfade ediniz.

77
Hazırlayan: Fatih KARA