Page 83 - Fizik 12 - Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü FİZİK 12 49

2. ÜNİTE > Basit Harmonik Hareket Kazanım 12.2.1.3: Basit harmonik harekette kuvvet, hız ve ivmenin konuma göre değişimi ile ilgili he-
saplamalar yapar.
Genel Beceriler: Bilim, Mühendislik, Matematik Okuryazarlığı Becerileri Alan Becerileri: Sayı-Uzay İlişkileri Kurma Becerisi
Etkinlik İsmi YAYDA BASİT HARMONİK HAREKET 15 dk.

Amacı Basit harmonik harekette kuvvet, ivme ve hızın zamana bağlı değişim grafiklerini çizebilme. Bireysel

1. Yönerge “Yay Sarkacı” adlı simülasyonu https://f.eba.gov.tr/fiziksimulasyon/12.2-yay/Sarkac.html bağlantısın-
dan açınız. Ekranın sağ alt kısmındaki kuvvet, ivme ve hız büyüklüklerini sırasıyla işaretleyip simü-
lasyonu başlatınız ve yay hareketi ile kuvvet-zaman, ivme-zaman ve hız-zaman grafiklerini gözlem-
leyiniz.
2. Yönerge Simülasyondan edindiğiniz bilgilerden ve aşağıdaki metinden yararlanarak soruları cevaplayınız.

Yandaki şekilde sürtünmelerin ihmal edildiği ortamda bir ucuna 5 kg
kütleli kasa bağlanmış yay, tavana asılmıştır. Kasa O doğrultusundayken
sistem dengede kalmıştır. Kasa (-) yönde K doğrultusuna kadar çekildi-
ğinde yayda 9 N’lık geri çağırıcı kuvvet oluşmuştur. K’den serbest bıra-
kılan kasanın K-L doğrultuları arasında basit harmonik hareket yaptığı L
gözlemlenmiştir. Bu hareket sırasında cismin denge konumundan en Denge konumu
fazla 0,2 m uzaklaştığı belirlenmiştir. O
Kasa
K

1 Kasanın periyodu kaç s’dir? (π = 3 alınız.)

2 Kasanın ivme ve hız büyüklüklerinin en büyük değerlerini hesaplayınız.

3 K doğrultusundan bırakılan kasaya denge konumundan ilk geçtiği andan itibaren etki eden kuv-
vetin ve kasaya ait ivme ve hızın zamana bağlı değişim grafiklerini çiziniz. Çizimlerinizde denge
konumundaki zamanı sıfır alınız.

F (N) a (m/s ) V (m/s)
2

0 0 0
t (s) t (s) t (s)

81
Hazırlayan: Ertan ERBEK