Page 104 - T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük 12 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

TÜRKİYE CUMHURİYETİ TÜRKİYE CUMHURİYETİ
50 İNKILAP TARİHİ 12 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü Ortaöğretim Genel Müdürlüğü İNKILAP TARİHİ 12 51
ve ATATÜRÇÜLÜK
ve ATATÜRÇÜLÜK
6. ÜNİTE > II. Dünya Savaşı Sonrasında Türkiye Kazanım 12.6.1: 1945-1950 yılları arasında Türkiye’de meydana gelen siyasi, sosyal ve ekonomik
2. İsrail Devleti’nin kuruluşu, günümüzde yaşanan hangi sorunların doğmasına neden olmuştur ? ve Dünya gelişmeleri kavrar.
Genel Beceriler: Eleştirel Düşünme Becerisi Alan Becerileri: Tarihsel Kavrama Beceris

Etkinlik İsmi HALKIN OYU İLE DEĞİŞEN İKTİDAR 20 dk.
Amacı 1946 ve 1950 seçimleri ile seçim sistemindeki değişimleri açıklayabilme. Bireysel

Yönerge Aşağıda verilen metin ve görselleri dikkate alarak soruları cevaplayınız.
3. Sizce Filistin-İsrail bölgesinde kalıcı barışı sağlamak mümkün müdür? Neden?
1946 YILI
Celal Bayar, Adnan Menderes, Fuat Köprülü ve dığı gibi, toplam 465 milletvekili seçilecekken
Refik Koraltan 7 Ocak 1946’da Demokrat Par- sadece 273 aday gösterebildi. DP kurucularının
ti’yi (DP) kurdular. Cumhuriyet Halk Partisi’n- seçimi kazanmalarını garanti altına almak için,
den (CHP) ayrılanlar Demokrat Parti’yi kurarak bu kişiler birden çok seçim bölgesinden aday
Türkiye’nin siyasal yaşamında yeni bir döneme gösterildiler. 21 Temmuz 1946’daki seçimler adli
damga vurdular. denetim dışında, açık oy, gizli sayımla ve çoğun-
luk sistemi esasına göre yapıldı. 465 milletvekil-
5 Haziran’da milletvekili seçim kanunu değişti-
rilerek tek dereceli seçim esasına geçildi. Ardın- liğinden 395’ini alan CHP büyük bir seçim zaferi
dan genel seçimin erkene alınması kararlaştı- kazandı. DP meclise sadece 66 milletvekili soka-
rıldı. Kuruluşundan o güne kadar sadece altı ay bildi. Ayrıca 4 bağımsız aday da seçimi kazandı.
geçmiş bulunan DP aslında seçime hazır değildi. Prof. Dr. Ahmet Demirel, Tek Partili Dönem(1923-1946)
Yeni muhalefet partisi 16 ilde seçime katılma- (Metin düzenlenerek alınmıştır.)

Görsel 1: CHP seçim afişi Görsel 2: DP seçim afişi

1950 YILI
Tek partili sistemden çok partili sisteme geçiş sü- karşın, yasada nispi temsil yerine liste usulü ço-
reci boyunca DP’nin en çok önem verdiği konu- ğunluk sistemi benimsendi.
ların başında seçim kanununun değiştirilmesi ge- 14 Mayıs 1950’de yapılan seçimde CHP ve DP
liyordu. DP’nin bu konudaki eleştiri ve uyarıları ülke genelinde seçime katılırken Millet Partisi
karşısında CHP yönetimi, 1949’da yeni bir seçim (MP) sadece 22 ilde aday gösterdi. Milli Kalkın-
yasası için çalışmalara koyuldu. 16 Şubat 1950’de ma Partisi (MKP) ise seçime sadece İstanbul’da
kabul edilen yasaya göre seçimler tek dereceli, ge- katıldı. Seçime katılma oranı yüzde 89,3 gibi çok
nel ve eşit oyla yapılacak; seçimde adli denetim yüksek bir düzeyde gerçekleşti. Seçimi genel bek-
sağlanacak ve gizli oy, açık sayım esası uygulana- lentilerin aksine DP kazandı.
caktı. Yasa, siyasal partilerin sandık kurullarında Ahmet Demirel, Çok Partili Hayat: Siyaset, Partiler, Seçimler
temsilci bulundurabilmelerine de olanak sağlı- (Metin düzenlenerek alınmıştır.)
yordu. Bununla birlikte, muhalefetin diretmesine

102 103
Hazırlayan: Adem ŞEKER