Page 33 - T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük 12 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

TÜRKİYE CUMHURİYETİ TÜRKİYE CUMHURİYETİ
15 İNKILAP TARİHİ 12 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü Ortaöğretim Genel Müdürlüğü İNKILAP TARİHİ 12 16
ve ATATÜRÇÜLÜK
ve ATATÜRÇÜLÜK
2. ÜNİTE > Millî Mücadele Kazanım 12.2.4: Doğu ve Güney Cephelerinde verilen mücadelelerin ülkemizin bağımsızlık
sürecine katkılarını kavrar.
“GAZİ” ANTEP Genel Beceriler: Bilgi Okuryazarlığı Becerisi Alan Becerileri: Tarihsel Kavrama Becerisi

Etkinlik İsmi CENUB-İ GARBİ KAFKAS HÜKÛMETİ 20 dk.
Amacı Bölgesel kurtuluş çabası örneği olarak Doğu cephesini Millî Mücadele’nin bütünü ile ilişkilendirebilme Bireysel

Yönerge Metinden ve görsellerden yararlanarak soruları cevaplayınız.

1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı sonucunda Kars,
Ardahan ve Batum sancakları (Elviye-i Selase)
savaş tazminatı olarak Rusya’ya verilmişti. Bu
tarihten itibaren 40 yıl boyunca Rus işgalinde
kalan bölge, 3 Mart 1918 Brest-Litovsk Antlaş-
Görsel 2: Gaziantep Kalesi’nde “Antep Savun- Görsel 3: Antep’te Fransız subay ve Türk esirler
ması”nın yaşatılması (Yıpranmış bu fotoğrafın üzerinde “Esaret Hatırası-337” ması’nın ardından tekrar ana vatana katılmıştı.
1337/1921 yazıyor. Ancak bu durum uzun sürmemiş, 30 Ekim 1918
tarihli Mondros Mütarekesi ile Osmanlı Devleti
Türkler, hürmetle eğiliniz. Antep karşısındayız! topu, zırhı, silahı yoktu. Hangi kabiliyetle hangi
Onu, o aşkı vatan timsalini, kendi ezelî ve fıtri mucize ile bu kadar zaman dayanabiliyorlardı. O tekrar bölgeyi boşaltmıştı. Bu dönemde İngiliz-
(doğuştan) kahramanlığınızı selamlıyorsunuz. bir avuç ahaliyi ezmek için ne mümkün ise hepsi ler bölgede Ermeni ve Gürcüleri destekleyerek Görsel 1: 19. yüzyıl sonlarında Kars
Antep’in destani zaferini millet heyecanlar için- yapıldı. Şehri muhasara (kuşatma) ettiler, demir hâkimiyet kurmak istemiş, buna karşın Türk ve
de takip ediyor ve dokuz aydır her gün Antep, tellerle ördüler, aç bıraktılar. Mahsur kalan halk, Müslüman halk tarafından da bağımsızlık mü- ları ve kazaları ile Nahcivan, Ordubad, Culfa,
kendi, o destana yeni bir sahife-i celadet (kahra- bahçelerindeki fıstıkların meyvesiyle karınlarını cadelesi başlatılmıştı. Ahıska ve Ahılkelek bölgelerinin bağlı olma-
manlık) ilave ediyor. doyurdu. Fakat dallarıyla Frenkleri döğdü. Halk mücadele kararı ile teşkilatlanmaya çalı- sı kararlaştırılmış, 18 maddelik bir anayasa da
şırken Kars’ta bulunan ve henüz ordusunu geri kabul edilmiştir. Bir müddet sonra seçimlere
Fethedilecek yerler askersiz, topsuz, tüfeksiz Gaziantep, sen bugün yalnız cenup (güney) hu- gidilerek 1 Mart 1919’da “Cenub-i Garbi Kafkas
dört beş zavallı kasabacık idi. Osmaniye, Antep, dutlarını müdafaa etmiyorsun, cenuptaki hu- çekmeyen 9. Ordu Kumandanı Yakup Şevki Hükûmet-i Muvakkata-i Milliyesi Parlamento-
Urfa ve Mardin. Fransız ordusu gezmeye gider kukumuzu ebedî bir surette tespit ediyorsun. Paşa’nın da destekleriyle Wilson Prensiplerine su” açılmıştır.
gibi alaylar, şakalar içinde yola düzüldü. Onlar Frenkler, Şark (Doğu) sulhunu istedilerse, İngi- dayalı bağımsız bir teşkilatın kurulması için ha-
ilk merhalede, mavi gömlekli halkın kendileri- lizleri o fikre imale ettilerse, başlıca sebep sensin. rekete geçilmiştir. Cenub-i Garbi Kafkas Hükûmet-i Muvakkata-i
ni alıştırdığı gibi bu havalide de Fransız ordusu Çalınmış hukukumuzu kazandıracak hep sensin! Ekim-Kasım 1918’de Milliyesi, 25 Mart 1919’a gelindiğinde de tam
gözükür gözükmez, yerlilerin önlerinde hemen merkezi Ahıska olmak bağımsızlığını ilan ederek “Cenub-i Garbi Kaf-
rükû edeceğini zannediyorlardı. Fakat bir gün Sen bir abidesin. Sen ikinci bir Plevne, ikinci bir üzere “Ahıska Hükû- kas Hükûmeti” adını, Cihangiroğlu İbrahim Bey
birdenbire bir mermi sağanağına tutuldular. Çanakkale’sin. Onun için hükûmet bugün senin met-i Muvakkatası de “Cumhurbaşkanı” sıfatını almıştır. Cenub-i
“Kemallilerin hafifi bir eşkıya çetesi olacak.” de- yaralı ve asil göğsüne “Gazi” nişanını takarken, (geçici)”, merkezi Iğdır Garbi Kafkas Hükûmeti’nin topraklarında nü-
diler (sandılar). Hâlbuki Antep karşısında idiler. bütün millet birden karşında şükranla eğiliyor. olmak üzere “Aras Türk fusun 1.534.824’ünü Müslümanlar, 227.324’ünü
Müfide Ferit (Tek) Hükûmeti” ve merkezi de Rus, Rum ve Molokanlar oluşturmaktaydı.
Ve işte o zaman bu zamandır o gün durdukları
yerden bir adım ilerleyemediler. Frenkler (Fran- Enver Ziya Karal, Türkiye Cumhuriyeti Tarihi Kars olmak üzere “Kars Cenub-i Garbi Kafkas Hükûmeti; İngiliz, Rus,
(Kısaltılarak alınmıştır.)
sızlar) karşılarında topu topu bir avuç insan İslam Şûrası” kurul- Ermeni ve Gürcülerle hem siyasi hem de silah-
görüyorlardı ve zavallıların kumandanı yoktu; muştur. Ocak 1919’da lı olarak mücadele etmiştir. 13 Nisan 1919’da
131 delegenin katılı- İngilizlerin hileleri ile beklenmedik bir anda
mıyla düzenlenen Bü- meclise baskın yapılmış ve hükûmet dağıtılmış-

3. Müfide Ferit’in kaleme aldığı yazıya göre Antep halkı karşısında “hürmetle eğiliniz” denmesinin yük Kars Kongresi’nde Görsel 2: Cihangiroğlu tır. Hükûmetin önde gelen üyeleri tutuklanarak
gerekçesi nedir? bütün sancak ve kaza İbrahim Bey-1918 Malta’ya sürgün edilmiştir. 30 Nisan 1919’da da
millî şûraları birleştiri- idare Ermenilere teslim edilmiştir. Bundan son-
lerek merkezi Kars olmak üzere “Cenub-i Garbi ra da bölgede millî teşkilatlanmalar sürdürül-
Kafkas Hükûmet-i Muvakkata-i Milliyesi” ku- müş, Kars tekrar bağımsızlığına kavuşana kadar
rulmuş ve başkanlığına da Cihangiroğlu İbra-
4. Antep savunması ile ilgili yazısından hareketle Müfide Ferit’in duygu ve düşüncelerini nasıl de- him Bey getirilmiştir. Ermenilerle mücadele edilmiştir.
ğerlendirirsiniz? Nurhan Aydın, Elif Ergün, Cenub-i Garbi Kafkas Hükûmeti
Hükûmete Kars, Ardahan ve Batum sancak- ve Bölgedeki Faaliyetler (Düzenlenerek alınmıştır.)

32 33
Hazırlayan: Selma MUSLU