Page 34 - T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük 12 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı
P. 34

TÜRKİYE CUMHURİYETİ                                                    TÜRKİYE CUMHURİYETİ
 15  İNKILAP TARİHİ 12   Ortaöğretim Genel Müdürlüğü  Ortaöğretim Genel Müdürlüğü  İNKILAP TARİHİ 12   16
 ve ATATÜRÇÜLÜK
                                                                        ve ATATÜRÇÜLÜK
             2. ÜNİTE > Millî Mücadele  Kazanım 12.2.4: Doğu ve Güney Cephelerinde verilen mücadelelerin ülkemizin bağımsızlık
                                 sürecine katkılarını kavrar.
 “GAZİ” ANTEP  Genel Beceriler: Bilgi Okuryazarlığı Becerisi  Alan Becerileri: Tarihsel Kavrama Becerisi

             Etkinlik İsmi                CENUB-İ GARBİ KAFKAS HÜKÛMETİ                         20 dk.
             Amacı      Bölgesel kurtuluş çabası örneği olarak Doğu cephesini Millî Mücadele’nin bütünü ile ilişkilendirebilme  Bireysel

             Yönerge  Metinden ve görsellerden yararlanarak soruları cevaplayınız.



               1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı sonucunda Kars,
               Ardahan ve Batum sancakları (Elviye-i Selase)
               savaş tazminatı olarak Rusya’ya verilmişti. Bu
               tarihten itibaren 40 yıl boyunca Rus işgalinde
               kalan bölge, 3 Mart 1918 Brest-Litovsk Antlaş-
 Görsel 2: Gaziantep Kalesi’nde “Antep Savun-  Görsel 3: Antep’te Fransız subay ve Türk esirler
 ması”nın yaşatılması  (Yıpranmış bu fotoğrafın üzerinde “Esaret Hatırası-337”   ması’nın ardından tekrar ana vatana katılmıştı.
 1337/1921 yazıyor.  Ancak bu durum uzun sürmemiş, 30 Ekim 1918
               tarihli Mondros Mütarekesi ile Osmanlı Devleti
 Türkler, hürmetle eğiliniz. Antep karşısındayız!  topu, zırhı, silahı yoktu. Hangi kabiliyetle hangi
 Onu, o aşkı vatan timsalini, kendi ezelî ve fıtri  mucize ile bu kadar zaman dayanabiliyorlardı. O   tekrar bölgeyi boşaltmıştı. Bu dönemde İngiliz-
 (doğuştan) kahramanlığınızı selamlıyorsunuz.  bir avuç ahaliyi ezmek için ne mümkün ise hepsi   ler bölgede Ermeni ve Gürcüleri destekleyerek   Görsel 1: 19. yüzyıl sonlarında Kars
 Antep’in destani zaferini millet heyecanlar için-  yapıldı. Şehri muhasara (kuşatma) ettiler, demir   hâkimiyet kurmak istemiş, buna karşın Türk ve
 de takip ediyor ve dokuz aydır her gün Antep,  tellerle ördüler, aç bıraktılar. Mahsur kalan halk,   Müslüman halk tarafından da bağımsızlık mü-  ları ve kazaları ile Nahcivan, Ordubad, Culfa,
 kendi, o destana yeni bir sahife-i celadet (kahra-  bahçelerindeki fıstıkların meyvesiyle karınlarını   cadelesi başlatılmıştı.   Ahıska ve Ahılkelek bölgelerinin bağlı olma-
 manlık) ilave ediyor.  doyurdu. Fakat dallarıyla Frenkleri döğdü.  Halk  mücadele  kararı ile teşkilatlanmaya  çalı-  sı kararlaştırılmış, 18 maddelik bir anayasa da
               şırken Kars’ta bulunan ve henüz ordusunu geri   kabul edilmiştir. Bir müddet sonra seçimlere
 Fethedilecek yerler askersiz, topsuz, tüfeksiz  Gaziantep, sen bugün yalnız cenup (güney) hu-  gidilerek 1 Mart 1919’da “Cenub-i Garbi Kafkas
 dört beş zavallı kasabacık idi. Osmaniye, Antep,  dutlarını müdafaa etmiyorsun, cenuptaki hu-  çekmeyen 9. Ordu Kumandanı Yakup Şevki   Hükûmet-i Muvakkata-i Milliyesi Parlamento-
 Urfa ve Mardin. Fransız ordusu gezmeye gider  kukumuzu ebedî bir surette tespit ediyorsun.   Paşa’nın da destekleriyle Wilson Prensiplerine   su” açılmıştır.
 gibi alaylar, şakalar içinde yola düzüldü. Onlar  Frenkler, Şark (Doğu) sulhunu istedilerse, İngi-  dayalı bağımsız bir teşkilatın kurulması için ha-
 ilk merhalede, mavi gömlekli halkın kendileri-  lizleri o fikre imale ettilerse, başlıca sebep sensin.   rekete geçilmiştir.  Cenub-i Garbi Kafkas Hükûmet-i Muvakkata-i
 ni alıştırdığı gibi bu havalide de Fransız ordusu  Çalınmış hukukumuzu kazandıracak hep sensin!  Ekim-Kasım  1918’de  Milliyesi, 25 Mart 1919’a gelindiğinde de tam
 gözükür gözükmez, yerlilerin önlerinde hemen   merkezi  Ahıska  olmak   bağımsızlığını ilan ederek “Cenub-i Garbi Kaf-
 rükû edeceğini zannediyorlardı. Fakat bir gün   Sen bir abidesin. Sen ikinci bir Plevne, ikinci bir   üzere “Ahıska Hükû-  kas Hükûmeti” adını, Cihangiroğlu İbrahim Bey
 birdenbire bir mermi sağanağına tutuldular.   Çanakkale’sin. Onun için hükûmet bugün senin   met-i  Muvakkatası  de “Cumhurbaşkanı” sıfatını almıştır. Cenub-i
 “Kemallilerin hafifi bir eşkıya çetesi olacak.” de-  yaralı ve asil göğsüne “Gazi” nişanını takarken,   (geçici)”, merkezi Iğdır   Garbi Kafkas Hükûmeti’nin topraklarında nü-
 diler (sandılar). Hâlbuki Antep karşısında idiler.   bütün millet birden karşında şükranla eğiliyor.  olmak üzere “Aras Türk   fusun 1.534.824’ünü Müslümanlar, 227.324’ünü
 Müfide Ferit (Tek)  Hükûmeti” ve merkezi                  de Rus, Rum ve Molokanlar oluşturmaktaydı.
 Ve işte o zaman bu zamandır o gün durdukları
 yerden bir adım ilerleyemediler. Frenkler (Fran-  Enver Ziya Karal, Türkiye Cumhuriyeti Tarihi   Kars olmak üzere “Kars   Cenub-i Garbi Kafkas Hükûmeti; İngiliz, Rus,
 (Kısaltılarak alınmıştır.)
 sızlar) karşılarında topu topu bir avuç insan   İslam Şûrası” kurul-  Ermeni ve Gürcülerle hem siyasi hem de silah-
 görüyorlardı ve zavallıların kumandanı yoktu;   muştur. Ocak 1919’da   lı olarak mücadele etmiştir. 13 Nisan 1919’da
               131  delegenin  katılı-                     İngilizlerin hileleri ile beklenmedik bir anda
               mıyla düzenlenen Bü-                        meclise baskın yapılmış ve hükûmet dağıtılmış-

 3.  Müfide Ferit’in kaleme aldığı yazıya göre Antep halkı karşısında “hürmetle eğiliniz” denmesinin   yük Kars Kongresi’nde   Görsel 2: Cihangiroğlu   tır. Hükûmetin önde gelen üyeleri tutuklanarak
 gerekçesi nedir?   bütün sancak ve kaza   İbrahim Bey-1918  Malta’ya sürgün edilmiştir. 30 Nisan 1919’da da
               millî şûraları birleştiri-                  idare Ermenilere teslim edilmiştir. Bundan son-
               lerek merkezi Kars olmak üzere “Cenub-i Garbi   ra da bölgede millî teşkilatlanmalar sürdürül-
               Kafkas Hükûmet-i Muvakkata-i Milliyesi” ku-  müş, Kars tekrar bağımsızlığına kavuşana kadar
               rulmuş  ve  başkanlığına  da Cihangiroğlu İbra-
 4.   Antep savunması ile ilgili yazısından hareketle Müfide Ferit’in duygu ve düşüncelerini nasıl de-  him Bey getirilmiştir.  Ermenilerle mücadele edilmiştir.
 ğerlendirirsiniz?                                         Nurhan Aydın, Elif Ergün, Cenub-i Garbi Kafkas Hükûmeti
               Hükûmete Kars, Ardahan ve Batum sancak-           ve Bölgedeki Faaliyetler (Düzenlenerek alınmıştır.)




 32                                                                                                 33
 Hazırlayan: Selma MUSLU
   29   30   31   32   33   34   35   36   37   38   39