Page 118 - Türk Dili ve Edebiyatı 12 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 12 57

2. ÜNİTE > Hikâye Kazanım A.2.16: Metinden hareketle dil bilgisi çalışmaları yapar.
Alan Becerileri: Okuma Becerisi Genel Beceriler: Eleştirel Düşünme Becerisi
Etkinlik İsmi Dil Bilgisi Çalışalım 25 dk.
Amacı Metindeki cümle çeşitlerini bularak bunların metindeki işlevini belirleyebilme, noktalama işaretlerini kavrayabilme. Bireysel

Yönerge Metni okuyunuz. Aşağıdaki soruları okuduğunuz metin çerçevesinde cevaplayınız.
(Metin, aslına sadık kalınarak alınmıştır.)

Kısmet
Sıcak temmuz güneşi, Ömer Dayı’nın alnındaki boncuk boncuk terleri çoğaltıyordu. Ömer Dayı saba-
hın köründen beri tarlasında buğday yoluyordu. Elindeki orak ışıl ışıldı. Güneş vurdukça, şavkı göz-
lerini kamaştırıyordu. Arada sırada doğruluyor, gerneşiyor, belini kütürdetiyordu. “Karnım da yeğin
acıktı…”
(…)

Sol koluna aldığı desteleri usulca indiriyordu. Boynu kavurucu güneşin altında iyice kızarmıştı. Şalva-
rının kıvrım yerlerindeki terler kuruyup tuz bağlamıştı. Çizgili yakasız keten gömleğinin önü boydan
boya açıktı. Terli göğsüne buğday kılçıkları yapışmıştı. Başını kaldırıp yola doğru baktı:“Aha avrat
geliyor!” diye rahat bir nefes aldı. “Bizim bildiğimiz orakçı azzığı kuşlukta ulaştırılır.”
(…)
Döndü Kadın, boz eşeğe binmiş, ardındaki katırın yularını eşeğin semerine dolamıştı. Azık çıkınını
beline bağlamıştı. Bir elinde yular, diğerinde ayran sitili vardı. “Deh! Çüş!” diye bağıra bağıra eşeği
sürüyordu. Tarlanın takımına varınca, eşekten indi. Haymanın altına doğru yürüdü. “Herif ! Herif!”
diye seslendi. “Gel hadi, yemeğin hazır!”
Ömer Dayı orağını sapın üzerine attı. Elliklerini kuşağının arasına soktu. Kolunun yeniyle alnına biri-
ken terleri sildi. İki kolunu iyice yana doğru açtı. Gerneşip belini kütürdetti. “Öff! Öff! Berk yorulmu-
şum tamam!” diyerek haymaya doğru yürüdü.
Ömer Dayı sofraya oturdu. Ayran sitilini başına dikti. Bulgur pilavının üzerine kapatılan yufkaları
dizine aldı. İri lokmalar yapıp pilavı yemeye başladı.

Şevket Bulut

1. a) Ömer Dayı sabahın köründen beri tarlasında buğday yoluyordu. cümlesinde geçen, yolmak sözcü-
ğünün aşağıda verilen anlamları ile ilgili birer cümle kurunuz.

Bitki, tüy vb.ni çekerek yerinden çıkarmak, çekip koparmak.
Örnek cümle:

Dolandırarak hile ile birinin parasını almak.
Örnek cümle:

Tırmalamak, yırtmak.
Örnek cümle:

117