Page 132 - Biyoloji 9 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı
P. 132

64        BİYOLOJİ 9                                      Ortaöğretim Genel Müdürlüğü



          Kanguru: Sahip oldukları meme bezleri sayesinde yavrularını sütle beslerler. Kalpleri dört gözlüdür.
          Kemikten iç iskelete sahiptirler. Vücudu kaplayan kıllar vücut ısısının korunmasına yardım eder. Dört
          üyelidirler. Amniyon kesesine sahiptirler. İç döllenme görülür. Yavrularını doğururlar. Yavrular gelişi-
          mini annelerinin kesesinde tamamlar. Kaslı diyaframı sayesinde akciğerlerini havalandırması kolaylaşır.
          Yavrularına bakarlar, onları besler, büyütür ve eğitirler.

                                                                                                                            Yönerge   Aşağıda bazı mikroorganizmalarla ilgili bir metin verilmiştir. Metinden yararlanarak soruları cevaplayınız.
          KARAKTERLER           Vatoz     Orkinos     Semender     Timsah       Şahin     Kanguru
          Omurga sütunu          X           X           X           X           X           X                              Madenlerin çıkarılıp işlenmesinde mikroorganizmaların kullanıldığını hiç duymuş muydunuz? Mik-
                                                                                                                            roorganizmaların madencilikte kullanılmasının 30 yıllık bir mazisi var. Bazı mikroorganizmalar ma-
                                                                                                                            den cevherinden metallerin ayrışmasını sağlayabiliyor. Canlılar yardımıyla madenlerin işlenmesi bi-
                                                                                                                            yomadencilik olarak adlandırılıyor. Günümüzde bu işte kullanılabilecek 30 civarında mikroorganizma
                                                                                                                            türü keşfedilmiştir. Bunların arasında demiri okside eden ve altın, bakır, nikel, kobalt gibi metalleri
                                                                                                                            çözelti hâline getirebilen türler bulunmaktadır.
                                                                                                                            İlk aşamada metal cevheri öğütülüyor. Ardından oluşan toza asidik bir çözelti ekleniyor. Daha sonra
                                                                                                                            karışıma metali ayrıştırma kabiliyetine sahip mikroorganizmalar ekleniyor. Gerekli ısı ve diğer çevre
                                                                                                                            koşullarının sağlanmasıyla karışımdaki mikroorganizmalar çoğalıyor. Cevherden beslenip çoğalan bu
                                                                                                                            canlılar metali de ayrıştırıyor. Bütün bu işlemlerin ardından geriye kalan sıvıya elektroliz yöntemi
                                                                                                                            uygulandıktan sonra metal saf ve katı hâle dönüşüyor.
                                                                                                                            Eski teknolojide metaller, yüksek ısılı fırınlarda cevherin eritilmesiyle üretiliyordu. Buna karşılık bi-
                                                                                                                            yomadencilik daha düşük maliyetli ve nispeten daha çevreci bir üretim yöntemi olarak öne çıkıyor.
                                                                                                                            Madenci mikroorganizmalardan özellikle altın ve bakır üretiminde yararlanılıyor. Güney Amerika,
                                                                                                                            Afrika ve Avustralya bu alanda başı çeken ülkeler arasında bulunmaktadır. Finlandiya'da bir şirketin
          3.Yönerge   Oluşturduğunuz tabloya göre aşağıdaki soruları cevaplayınız.                                          geliştirdiği yeni biyomadencilik teknolojisiyle nikel, kobalt ve çinko üreterek kısa zamanda Avrupa'nın
                                                                                                                            en büyük nikel üreticisi hâline gelmeyi başarmıştır.
           1.  Vatoz ve orkinosun hangi ortak özellikleri, onların balık sınıfında yer almasını sağlar?





           2.  Dış döllenme neden balıklar sınıfının ortak özelliği olamaz?




           3.  Aynı sınıfta yer almasına rağmen vatoz ve orkinosun farklı gruplarda incelenmesinin sebebi nedir?





           4.  Orkinos ve semender, kemikten bir iskelete sahip olmalarına rağmen neden farklı sınıflarda incelenirler?




           5.  Semender de timsah, şahin ve kanguru gibi dört üyeye sahiptir. Buna rağmen, semenderin farklı grupta
             incelenmesinin nedenleri nelerdir?                                                                                      Görsel: Finlandiya’da mikroorganizmaların kullanıldığı nikel madeni

                                                                                                                            1.  Madencilikte kullanılan mikroorganizmalar sizce sınıflandırmada hangi canlı âleminde incelen-
                                                                                                                               mektedir? Cevabınızı gerekçeleriyle birlikte belirtiniz.
           6.  Kanguruyu tablodaki diğer hayvanlardan ayıran en belirgin özellikler nelerdir?









          130
                                                                                  Hazırlayan: Uğur Gürel YILMAZ
   127   128   129   130   131   132   133   134   135   136   137