Page 30 - Biyoloji 9 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı
P. 30
13 BİYOLOJİ 9 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü
4. Grup
Malzemeler: Çeşme suyu ile dolu olan bir su bardağı, karabiber.
Süre: 5 dk.
Yapılışı: Karabiberi suyun üzerine yavaşça dökünüz ve bu esnada
bardağı hareket ettirmemeye özen gösteriniz. Ardından parmağı- Yönerge Aşağıda pH'ın suda yaşayan canlılar üzerindeki etkileri ile ilgili bir metin ve görsel verilmiştir. Metin
nızı karabiber kaplı yüzeye değdirip hemen çekiniz. ve görselden yararlanarak soruları cevaplayınız.
4. Parmağınız ıslandı mı? Bu durum suyun hangi özelliği ile ilişkilidir? Bu duruma günlük hayatımız- Kimyasal tepkimeler, canlılarda belirli bir pH aralığında gerçekleşir. pH değerinde meydana gelebile-
da ve çevremizde gördüğümüz hangi durumlar örnek olarak verilebilir? cek küçük bir değişim canlıların yaşamı tehlikeye sokabilir. Bilim insanları okyanusların asitleşmesin-
den dolayı suda yaşayan canlıların büyük tehlikede olduğunu belirtiyorlar.
Son yıllarda fosil yakıtların kullanımından dolayı atmosferdeki karbondioksit gazı (CO ) oranında bü-
2
yük artış meydana gelmiştir. Oluşan karbondioksit gazının yaklaşık %25’i okyanuslar tarafından soğu-
rulabilmektedir. Karbondioksit gazının, suda çözünmesi sonucunda karbonik asit (H CO ) oluşmakta
2
3
ve okyanus suyunun pH’ı düşmektedir. Okyanus sularının asitleşmesi sonucunda oluşan H iyonları
+
5. Grup ise, sudaki karbonat iyonlarının (CO 3 2− ) bir kısmı ile tepkimeye girmektedir. Bilim insanları, okyanus
asitleşmesine bağlı olarak 2100 yılına kadar karbonat iyonları (CO 2− ) yoğunluğunda %40 oranında
Malzemeler: Çeşme suyu ile dolu olan 5 su bardağı, kahve, tuz, azalma olacağını konusunda uyarılarda bulunuyorlar. 3
bal, un, toz şeker, kaşık. İşte tehlike bu noktada başlamaktadır. Midye, mercan ve deniz tarağı gibi kabuk oluşturabilmek için
Süre: 10 dk. karbonat iyonuna ihtiyaç duyan canlılar artan asit miktarı nedeniyle kabuk oluşumunu başarama-
Yapılışı: Bardaklara sırasıyla birer kaşık tuz, şeker, bal, un, kahve makta ve ölmektedirler. Atmosferdeki CO gazı yoğunluğunun hızla artması halinde birçok canlının
2
koyulup karıştırılır. Hangi maddeler suda ne duruma geldi? Tadı- barınak ve üreme alanı olan mercan resiflerinin de (resim 1) bu durumdan büyük zararlar göreceği
na bakılır. Gözlemler not edilir. Ardından her bardağa ikişer kaşık tahmin edilmektedir. 2100 yılında mercan resiflerinde olması beklenen tahribat görselde (resim 2)
daha aynı malzemelerden konur. Bir değişim gözlendi mi? Tadı- gösterilmiştir.
na bakılır ve öncesi ile bir kıyaslama yapılarak tüm gözlemler not Campbell Biyoloji (9. Baskı) 55. sayfadan düzenlenmiştir.
edilir.
5. Birinci aşamada suda kaybolan maddeler hangileriydi? Bu durumu nasıl açıklarsınız? İlk tadım ile
ikinci tadım arasında ne gibi bir değişiklik oldu? Bu durumu nasıl açıklarsınız? Yapılan deney suyun
hangi özelliği ile ilişkilidir? Bu duruma günlük hayatımızda ve çevremizde gördüğümüz hangi du-
rumlar örnek olarak verilebilir?
Kaynak: Van Saan, A. (2015). Her Güne Bir Deney (2. Baskı). (E.Tezel, Çev.).İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.(Orjinal çalışma
basım tarihi 2008).(Düzenlenmiştir.)
Görsel 1: Mercan resifleri Görsel 2: 2100 yılında mercan resiflerinde olması beklenen tahribat
1. Okyanus sularında meydana gelen asitleşmeyi kimyasal tepkime ile gösteriniz.
28
Hazırlayan: Şükrüye AKAN
