Page 61 - Biyoloji 9 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü BİYOLOJİ 9 29

1.ÜNİTE > Yaşam Bilimi Kazanım 9.1.2.2. Lipit, karbonhidrat, protein, vitamin, su ve minerallerin sağlıklı beslenme ile ilişkisini kurar.
Genel Beceriler: Eleştirel Düşünme Becerisi, Yaratıcı Düşünme Becerisi Alan Becerileri: Verileri Yorumlama ve Sonuç Çıkarma Becerisi

Etkinlik İsmi İNSÜLİN DİRENCİ 30 dk
Amaçları Obezite ve insülin direnci arasındaki ilişkiyi algılayabilme, insülin direncini azaltıcı fikir geliştirebilme Bireysel

1. Yönerge Aşağıda insülin direnciyle ilgili verilen metni okuyunuz.

Mehmet 9. sınıf öğrencisidir. En sevdiği yemekler hamburger, pizza ve kızarmış tavuktur. Acıktığında
çikolata ve bisküvi gibi yiyeceklere yönelmektedir. Gazlı içecekleri de çok sevmektedir. Gün içinde
fazla miktarda su tüketmekte ve sık sık tuvalete gitmektedir. Hareketsizliği de göbek çevresinde yağ-
lanmaya neden olmuştur. Bu durum Mehmet’in ailesini endişelendirmektedir.
Ailesi Mehmet’i doktora götürmeye karar verir. Hastanenin endokrinoloji uzmanı, Mehmet’i mua-
yene eder. Ertesi gün aç karnına tekrar hastaneye gelmesini ister. Öncelikle açlık kan şekerinin daha
sonra da tokluk kan şekerinin ölçüleceğini söyler.
Kan testi sonuçlarını inceleyen doktor, Mehmet’te insülin direnci olduğunu belirtir. İnsülin, pankreastan
salgılanan bir hormondur. Bu hormon, yemek yendikten sonra kanda artış gösteren fazla glikozun hüc-
relere geçişini uyarır.
Mehmet’in hücreleri fazlaca besin depolamış oldukları için insüline yeterli cevabı vermemekte ve bu
nedenle kandaki fazla glikoz hücrelere yeterince geçmemektedir. Mehmet’in kan şekerinin yüksek
olması, çok miktarda su tüketmesine ve sıkça idrara çıkmasına neden olmaktadır.
Sağlıklı bir bireyde açlık kan şekeri değeri 70 - 100 mg/dl arasındadır. Bir bireyde açlık kan şekerinin
100 -125 mg/dl arasında olması, bu bireyde insülin direnci olduğunun göstergesidir. Eğer açlık kan şekeri
değeri 126 mg/dl veya daha yüksekse, bu bireyin “Tip 2 diyabet” denilen bir çeşit şeker hastalığına sahip
olduğu belirtilir. Sağlıklı bir kişide tokluk kan şekeri yemek yendikten iki saat sonra ölçülür ve bu değer
100 - 140 mg/dl arasındadır. Mehmet’te açlık kan şekeri 120 mg/dl, tokluk kan şekeri ise 180 mg/dl’dir.
Doktor, Mehmet’in kolay sindirilemeyecek ve tüketildiklerinde kan şekerinde ani artışa sebep olmayacak
türden gıdalarla beslenmesini, ayrıca düzenli yürüyüş ve benzeri etkinliklere başlaması gerektiğini söyler.

2. Yönerge Bir biyoloji öğretmeni insülin direnciyle ilgili öğrencilerine sorular sormaktadır. Öğrencilerin verdikle-
ri cevapları değerlendirerek aşağıdaki soruları cevaplayınız.
1. “Kendinizi bir ilaç şirketinin araştırma ve geliştirme ekibinde çalışan biri olarak hayal ediniz. İnsülin diren-
cini azaltıcı bir ilaç geliştirmek istiyorsunuz. Üreteceğiniz ilaç vücutta ne gibi bir etkiye sahip olmalıdır?”
Öğrencilerden;
• Ahmet, “Bağırsaktan şeker emilimini azaltmalıdır.”
• Buse, “Hücrelerin şeker emilimini arttırmalıdır.”
• Alper, “Hücrelerin insülin duyarlılığını azaltmalıdır.”
a)Hangi öğrencilerin fikirlerini desteklersiniz? Gerekçesiyle birlikte açıklayınız.

b) Siz insülin direncini azaltıcı bir ilaç geliştirseydiniz, bu ilacın nasıl daha farklı nasıl bir etkiye
sahip olmasını isterdiniz?

59