Page 108 - Coğrafya 9 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

COĞRAFYA 9 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

CEVAP ANAHTARLARI

Etkinlik No.: 10 Etkinlik No.: 12
1. A. Yerleşim alanı B. Tarım alanı 3. Yönerge
C. Liman D. Rüzgâr enerji santrali
1. 1’in bulunduğu bölgede denizlerin tuzluluk oranı 2’nin bu-
2. Bölgede bulunan fay hattı, yerleşmeler için risk oluşturmaktadır. lunduğu bölgedeki denizlerin tuzluluk oranından fazladır. İki
Yerleşmelerin fay hattının olabildiğince uzağına kurulması, böl- dağcının yaşadıkları bölgede, denizlerdeki tuzluluk oranının
genin muhtemel bir depremden daha az zarar görmesini sağla- farklı olmasını hangi doğal faktörle açıklarsınız?
yacaktır. Bu nedenle A bölgesinin yerleşme için en uygun alan Dünyanın şeklinden dolayı Güneş ışınları bir numaralı dağcının
olduğunu söylemek mümkündür. bulunduğu alana daha dik açılarla geldiği için sıcaklık daha yük-
Nispeten daha düz ve geniş bir araziye sahip olan B bölgesi, tarım sek, buharlaşma daha fazladır. Bu durumda denizlerin tuzluluk
için uygun bir alandır. Ayrıca bu bölgenin akarsuya yakın olması, oranı artar.
tarım açısından önem arz eden bir başka coğrafi etkendir.
Deniz kenarında bulunan ve korunaklı bir özelliğe sahip olan C Dünyanın şeklinden dolayı kutuplara gittikçe paralellerin boyla-
bölgesi ise liman inşası için elverişli bir alandır. 2. rı kısalır ve iki numaralı dağcı daha önce gelir.
Bölgedeki yıllık toplam rüzgâr potansiyelinin %30’u güneydo-
ğudan ve yıllık ortalama 9 m/s hızında esmektedir. Tepe ve tünel
etkisi de göz önünde bulundurulduğunda rüzgâr enerji santrali Dünya kendi ekseni etrafında batıdan doğuya doğru döndüğü
için en uygun yer D alanıdır. 3. için dağcıların bulunduğu noktalarda Güneşi görüş şekilleri ve
3. Coğrafi bilgiler dikkate alınmadan yapılan beşerî faaliyetler, saatleri aynı değildir.
doğaya ve insana ciddi zararlar vermektedir. Örneğin arazi
eğiminin bozulmasına neden olan yapılar (yol, tünel, yerleşme 4. Her ikisi farklı yarım kürelerde olduğu için aynı mevsimleri ya-
vb.) heyelana, kurumuş dere yataklarındaki yapılaşma sele, or- şamaları mümkün değildir.
mansızlaşma başta erozyon olmak üzere doğal dengenin bozul-
masına, yoğun fosil yakıt kullanımı küresel ısınmaya neden ol- 5. 2 numaralı dağcının bulunduğu alanda çekilmiştir.
maktadır. Özetle bilinçsiz ve yanlış yürütülen beşerî faaliyetler; 21 Mart’ta öğle vakti gölge boyu uzun olduğu için 2 numara-
doğayı, insanı ve ekonomiyi olumsuz etkilemektedir. lı yerde fotoğraf çekilmiştir. Kutuplara yakın bölgelerde gölge
boyu uzun olur.
Etkinlik No.: 11
6. a) 4 Numaralı dağcının bulunduğu yere dik açı ile gelir.
1. Dünya, Güneş etrafındaki hareketini elips şeklinde bir yörünge- b) Oğlak Dönencesi’ne dik açı ile gelir.
de gerçekleştirir. Bu durum, Dünya’nın Güneş’e olan uzaklığının
yıl içinde değişmesine neden olur. Dünya 3 Ocak’ta Güneş'e en
yakın, 4 Temmuz’da ise en uzak konumdadır. Dünya, Güneş’e Etkinlik No.: 13
yaklaştığında Güneş’in çekim gücü artar ve daha hızlı hareket
eder. Uzaklaştığında ise Güneş'in çekim gücü azalır ve daha ya- 1. Güneş, 21 Mart ekinoks günü tam doğu yönünden doğar. Me-
vaş hareket eder. Meydana gelen hız değişimleri, mevsim süre- tinde, o gün Güneş doğarken Güneş ışınlarının evin caddeye
lerinin yarım kürelerde farklı yaşanmasına neden olur. Kuzey bakan mutfak penceresine tam karşıdan vurduğu belirtilmiştir.
Yarım Küre’de astronomik yaz mevsimi, Dünya'nın Güneş'ten Dolayısıyla evin caddeye bakan cephesi doğu yönüne dönüktür.
uzaklaştığı tarihe denk geldiği için Güney Yarım Küre'ye göre 21 Mart tarihinden itibaren havaların ısınmaya başlaması şeh-
daha uzun sürer. rin Kuzey Yarım Küre’de olduğunu gösterir. Güneş, Kuzey Ya-
rım Küre’de Yengeç Dönencesi’nin kuzeyinde yıl boyu güney
2. 1-B ve D, 2-C, 3-C, 4-C, 5-A, 6-A yönünde görünür. Dolayısıyla evin sokağa bakan cephesinin yıl
boyu Güneş görmesi, evin bu cephesinin güney yönüne dönük
3. Ekvator ve yörünge düzlemi arasındaki 23° 27'lık açıya eksen olduğunu gösterir.
eğikliği denir. Dönencelerin yerlerini de belirleyen bu eğiklik,
Güneş ışınlarının sadece dönencelere ve dönenceler arasına dik 2. Dünya’nın eksen eğikliği nedeniyle Güneşin ufukta doğduğu
açıyla (90°) gelmesine neden olur. ve battığı nokta yıl boyu değişir. Dolayısıyla metinde bahse-
dilen şehirde Güneşin bazen deniz üzerinden batması, bazen
4. Güneş ışınları, merkeze sürekli güney yönden gelmiş ve hiçbir de adalar üzerinden batmasının temel sebebi Dünya’nın eksen
zaman dik açıyla (90°) düşmemiştir. Bu durum, merkezin Kuzey eğikliğidir.
Yarım Küre’de ve Yengeç Dönencesi’nin kuzeyinde bulunduğu-
nu gösterir. Ayrıca şekilde Güneş ışınlarının geliş açısının hiç
0° olmadığı görülmektedir. Bu nedenlerle şekli verilen merkez 3. Dünya’nın eksen eğikliği nedeniyle gece ve gündüz süreleri yıl
3 numaralı yere aittir. boyu değişir. Dolayısıyla Aysu’nun yaşadığı şehirde gece gün-
düz sürelerinin değişmesi de Dünya’nın eksen eğikliğinin so-
nuçlarından biridir.

4. Geceyle gündüz arasında yön değiştiren rüzgârlara meltem rüz-
gârları adı verilir. Meltem rüzgârları, Dünya’nın günlük hare-
ketiyle meydana gelen gece ve gündüz arasındaki sıcaklık farkı
nedeniyle oluşmaktadır. Dolayısıyla Aysu’nun yaşadığı şehirde
yaz aylarında rüzgârın deniz ile kara arasında gün içinde yön
değiştirmesinin temel sebebi Dünya’nın günlük hareketidir.

106