Page 106 - Coğrafya 9 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

COĞRAFYA 9 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

CEVAP ANAHTARLARI

Etkinlik No.: 1 3. Doğaya çöp atmamak, çöpleri geri dönüşüme göre ayırarak çöp
tenekelerine atmak, suyu kontrollü kullanmak, enerji kaynakla-
1. Akarsular özelliği gereği, yeryüzünün en ücra köşesine bile ula- rını israf etmeden kontrollü kullanmak….
şabilen tatlı su kaynaklarıdır. Bu sebeple, akarsular insanların
günlük yaşamının vazgeçilmezi hâline gelmiştir. İnsanlar gün- 2. Yönerge
delik yaşamında; içme suyu temini, kara içi ulaşım, tarımda su-
lama, enerji üretimi gibi amaçlar için kullanmaktadır. 1. Görsel: İnsanların yaptığı konut doğal ortamla uyum içerisinde ve
doğaya zarar vermeden ortamda en çok bulunan malzeme
2. Nil Nehri, bulunduğu bölgenin adeta can damarıdır. Bölge insa- kullanılarak yapılmıştır.
nı, Nil Nehri’nde çeşitli amaçlarla faydalanmaktadır. Ulaşımda
yoğun olarak kullanılması, Nil Nehri’nin suyunun kirlenmesine 2. Görsel: Ekolojik okuryazar bireyler artan nüfus ile birlikte daha
neden olabilmektedir. Bu da nehrin suyunun temiz kalmasını fazla bina yapmak zorunda kaldığında doğal bir görüntü
güçleştirmesi nedeniyle sürdürülebilirliğine olumsuz yönde et- ve doğaya uyumu yakalayabilmek için yapılar yapar.
kilemektedir.
3. Fırat Nehri üzerine kurulmuş olan Keban Barajı, akarsuyun do- Etkinlik No.: 3
ğal akışının kesilmesine neden olmuştur. Özellikle, akarsuyun
barajdan sonraki kısmında suyun eskisi kadar akış gösterme- 1. bölgede yüksek sıcaklık ve yağış, tropikal ormanların varlı-
mesi nedeniyle; akarsu vadisi içerisinde yaşayan sucul canlıların 1. ğı, su kaynaklarının bol olması, 2. görselde soğuk iklim şartları,
yok olması, akarsu kenarındaki bitki çeşitliliğinin yok olması zeminin kar ve buzla kaplı olması, 3. görselde, kuraklık, yüksek
gibi değişimler yaşanmıştır. Ayrıca, nehrin barajdan önceki su sıcaklık, su yetersizliği, 4. görselde, muson yağışları, yüksek sı-
toplama alanında ise suyun aşırı birikmesi daha önce kara olan caklık, su kaynaklarının bol olması gibi doğal ortam özellikleri
yerlerin su altında kalmasına neden olmuştur. etkili olmuştur. Görsellerde görülen farklı doğal ortam özellik-
leri insanların yaşam tarzının farklılaşmasına neden olmuştur.
4. Akarsuların eğimli alanlarda hızlı akması nedeniyle insanlar bu Bu kapsamda 1. görselde avcılık ve toplayıcılığın yaygın olması,
suyun gücünden yararlanmak amacıyla su gücüyle dönen değir- 2. görselde, kalın giysiler kullanılması, hayvansal besinler tüke-
menler inşa etmişlerdir. Glade Deresi’nde insanların o günün tilmesi, 3. görselde göçebe yaşam tarzının varlığı, hurma, süt
teknolojisi ile inşa ettiği su değirmeni, insan gücü ile daha uzun ve süt ürünleri tüketilmesi, ulaşım aracı olarak develerin kul-
sürelerde yapılacak olan temel besin maddelerinin (öğütülmüş lanılması, 4. görselde pirinç tarımının yapılması ve temel gıda
gıdalar vs.) daha kısa sürede yapılabilmesine olanak sağlamıştır. ürünü olması, kıyafetlerin ince ve serin turacak nitelikte olması
mekana ait farklı doğal ortam özelliklerinin insanların yaşam
5. Bac Son Vadisi, Bac Son Nehri’nin akışı ile uzun yıllar süren bir tarzına etkisidir.
süreç sonunda oluşmuş olan verimli bir tarım alanıdır. Bu se-
beple, yöre insanı tarafından yoğunlukla tercih edilen bir yer ol-
muştur. Bac Son Vadisi’nin yöre insanı tarafından yoğun olarak Etkinlik No.: 4
tercih edilmesinin sebebi, akarsular aracığıyla bölgede oluşmuş
olan verimli tarım alanları ile su kaynaklarının varlığıdır. 1. Yerleşme, tarım, ulaşım ...

6. İnsanın biyolojik yaşamının vazgeçilmezi olan kılcal damarlar, 2. İnsanların yerleşmesi ve bina yapması düz alanlarda daha ko-
insan vücudunun her noktasına ulaşır ve ulaştığı yere hayat laydır. Yükseklere çıktıkça havanın soğuması alçak ve düz alan-
verir. Akarsular da tıpkı, insan vücudundaki kılcal damarlar ların daha çok tercih edilmesine sebep olabilir. Su kaynaklarına
gibi yeryüzünün hemen her yerine ulaşabilen ve ulaştığı yerlere daha yakın olma isteği göl kenarına yerleşmeyi artırır.
taşıdığı su ile hayat veren bir sistemdir. Bu kapsamda;
• Glade Deresi üzerine inşa edilen su değirmeni insanların 3. Betonlaşma sonucunda tarım yapılabilen alanlar yerleşim ala-
nına dönüşür, orman alanları azalır, nüfusun artmasına bağlı
öğütülmüş besin maddelerine daha kolay ulaşabilmesini, olarak su kaynakları kirlenir, çevre kirliliği artar.
• Fırat Nehri üzerine inşa edilmiş olan Keban Barajı ile Türki- Ormanların korunması, kapasitesi dışında konut yapımına izin
ye’nin elektrik enerjisi ihtiyacının karşılanmasını, 4. verilmemesi, göle yakın yerlerin yerleşime açılmaması, vb...
• Ülkesini güneyden kuzeye kat eden Nil Nehri, bölge insa-
nının nehir boyunca tekneler ile bir yerden başka bir yere
rahatlıkla ulaşım yapabilmesini,
• Bac Son Nehri Vadisi’nde yöre insanın verimli tarım alanla- Etkinlik No.: 5
rında sulu tarım yapabilmesini,
1. Taş Küre Hava Küre Su Küre Canlılar
sağlamıştır. (Litosfer) (Atmosfer) (Hidrosfer) Küresi
(Biyosfer)
Etkinlik No.: 2
Bursa Ovası Rüzgâr Marmara Denizi Kocayemiş
Mudanya Yağış Yer altı suyu Yabani zeytin
1. Yönerge Dağları Nilüfer Çayı Böğürtlen
Kil, kum ve Akarsu Çeşnili ağaçlar
1. Ormanların tahrip edilmesi, tarım alanlarının yerleşim ve sana- kalker taba- Kayın
yi alanına dönüşmesi, iklim değişikliğine, bağlı olarak ortaya çı- kaları Çınar
kan olumsuz gelişmelerin yaşanması gibi birçok sorun çözüm- Deprem Ihlamur
süz kaldığından artarak karşımızda durmaya devam edecektir. Alüvyon saha Orman
Uludağ
2. Ekolojik okuryazar olan bireyler yaptıkları her işi doğaya zarar
vermeden yapmak için özen gösterirler. Bu da ekosistemin bo-
zulmadan devam etmesi için önemlidir.

104