Page 116 - Coğrafya 9 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

COĞRAFYA 9 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

CEVAP ANAHTARLARI

Etkinlik No.: 28 2. Kesitlerin eğim durumları ile kategorize edilmiş demir yollarının eğim
aralıkları karşılaştırıldığında;
360 1. Kesit: Binde 4’lük eğim durumu ile düzlük-ovalık demir yolları kate-
gorisinde,
320
2. Kesit: Binde 26’lık eğim durumu ile dağ demir yolları kategorisinde,
280
3. Kesit: Binde 6’lık eğim durumu ile arızalı-dalgalı arazi demir yoları
kategorisinde yer alır.
240
200 3. I. Kesit: Tren, düzlük-ovalık demir yolu üzerinde hareket ettiğinden hızı
(metre) 160 en fazla ve yolculuk süresi en kısa
II. Kesit: Tren, dağ demir yolları üzerinde hareket ettiğinden hızı en az
120 ve yolculuk süresi en uzun
III. Kesit: Tren, arızalı-dalgalı arazi demir yolları üzerinde hareket ettiği
80
için I. kesite göre hızı az ve yolculuk süresi uzun iken II. kesite göre hız
40 fazla ve yolculuk süresi kısadır.
0
4. Saatteki hızı 200 km ve üzerinde olan trenlerin gerek şehir içi (metro)
gerekse şehirler arası (yüksek hızlı tren) demir yolu ulaşımında yerini
1. 20 metre almaya başlaması, ulaşımda demir yollarına olan rağbeti artırmıştır. An-
cak, bu hıza ve konfora sahip trenler ile demir yolu ulaşımının özellikle
engebeli ve oldukça eğimli alanlarda yapılabilmesi için alt yapı çalışmala-
2. Yaklaşık 280 metre rına yüksek miktarda parasal kaynak aktarmak gerekiyor. Çünkü demir
yolları üzerinde trenlerin hızlı hareket edebilmesi için demir yolunun
3. K-K' doğrultusu üzerinde sırt, vadi, boyun, tepe ve yamaç gibi eğim durumunun binde 4’ler seviyesinde olması gerekir. Bu sebeple, en-
yeryüzü şekilleri bulunmaktadır. gebeli ve oldukça eğimli alanlardaki demir yolunun eğim durumunu bin-
de 4’lere indirebilmek için demir yolu hattı boyunca viyadükler, köprüler,
tüneller vb.yapılabilir.
Etkinlik No.: 29
Etkinlik No.: 30
1. Soruda, her bir kesite ait yükselti farkı ile kesitlerin harita üzerindeki
uzunlukları verilmiştir. Kesitlerin uzunlukları ile haritanın ölçeğinin Ekzosfer: 5-12, Termosfer: 3-7-9, Mezosfer: 1, Stratosfer:
paydası verilerinden hareketle, kesitlerin her birinin gerçek uzunlukları 1. 6-10, Troposfer: 2-4-8-11
hesaplanabilir. Kesitlerin her biri 5 cm uzunluktadır. Haritadaki her bir
1 cm uzunluk gerçekte 5 km’yi göstermektedir. Bu iki veriden hareketle,
kesitlerin gerçek uzunluğunun 5 km olduğu bulunur. 2. 4 ve 8 numarada belirtilen atmosfer olayları, soruda verilen du-
GERÇEK UZAKLIK rumla ilgilidir. Çünkü troposferde bulutluluk ve yağış olaylarının
gerçekleşebilmesi için sıcaklık ve su buharına ihtiyaç vardır. 4
EĞİM =
YÜKSELTİ FARKI X 1000 numaralı cümle sıcaklıkla ilgili, 8 numaralı cümle ise su buharı
ise; ile ilgilidir.
1. KESİT 3. Tabloda verilen “Gazların %75’i bu katmanda bulunur.” şeklinde-
20x1000 ki atmosfer olayı troposferde meydana gelir. Dolayısıyla bu bilgi,
E= bize yükseldikçe hava basıncının düştüğünü gösterir.
5000
20000
E= Etkinlik No.: 31
5000
E= 4000 (binde 4) I. Olay: Mezosfer
1.
II. Olay: Troposfer
III. Olay: Termosfer
2. KESİT IV. Olay: Stratosfer
130x1000
E= 2. I. haberdeki meteorların mezosferde yanması,
5000
III. haberdeki kutup bölgeleri üzerinde manyetik çekimin etkisiyle
130000 kuzey ışıklarının oluşması ve Güneşten gelen zararlı parçacıklar-
E=
5000 dan Dünya’yı koruması,
E= 26 (binde 26) IV. haberdeki ozon tabakasının Dünya’yı zararlı Güneş ışınların-
dan koruması,
atmosferin yeryüzünde yaşamı sürdürmeye uygun ortam hazırla-
3. KESİT masına kanıt oluşturur.
30x1000
E= 3. İkinci haberde bahsedilen sokağa çıkma yasağı nedeniyle; binlerce
5000 motorlu aracın iki gün boyunca trafiğe çıkmamasıyla egzozlardan,
30000 iş yerlerinin ve fabrikaların çalışmamasıyla bacalardan karbondi-
E=
5000 oksit vb. havayı kirleten gazların salınımı çok azalmıştır. Bu du-
E= 6 (binde 6) rumda hava kirliliği iki gün için azalmış ve hava kalitesi artmıştır.

114