Page 83 - Coğrafya 9 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü COĞRAFYA 9 50

2.ÜNİTE > Beşerî Sistemler 9.2.4. Türkiye’deki yerleşim birimlerini idari fonksiyonlarına göre ayırt eder.
Alan Becerileri: Coğrafi Sorgulama, Harita Becerisi

Etkinlik İsmi YERLEŞİM BİRİMLERİNİN İDARİ FONKSİYONLARI 40 dk
Amacı Örnek yerleşmeler incelenerek Türkiye’nin idari yapısıyla ilgili genellemeler yapabilme. Bireysel

1 .Y Aşağıdaki soruları verilen metni inceleyerek yanıtlayınız.
Yönerge 1önerge
Türkiye’de yer alan bazı yerleşim birimlerinin idari yapısıyla ilgili bilgiler aşağıdaki gibidir. Yerleşim yerlerinin
özelliklerinden hareketle soruları yanıtlayınız.
Hereke: 2012 yılına kadar 7 mahalleden oluşan bir kasabaydı. 2012 yılında çıkarılan büyükşehir yasası ile
büyükşehirlerde kasaba yerleşimleri kaldırılmıştır. Bu yüzden Hereke, Kocaeli’nin Körfez ilçesine bağlı bir ma-
halleye dönüştürülmüştür.

Cumhuriyet Köyü: İstanbul Beykoz ilçesine bağlı bir köy iken 2012 yılında çıkarılan büyükşehir yasasıyla
büyükşehirlerdeki köy yerleşmelerinin mahallelere dönüştürülmesinden dolayı Cumhuriyet köyü de Beykoz’a
ait bir mahalle hâline gelmiştir.

Gümüşhane: Yaklaşık 165 bin nüfusa sahip olan Gümüşhane, 5 ilçe ve il merkezinden oluşmaktadır. Gümüş-
hane il sınırları içerisinde merkez ve ilçelere bağlı toplam 8 kasaba, 77 mahalle ve 318 köy bulunmaktadır. İl
genel idaresinin başında vali yer alır. İlçelerde ise valinin hiyerarşik denetimi altında olan kaymakamlardır.
Mahalle ve köyler ise seçimle iş başına gelen muhtarlar tarafından idare edilmektedir. Gümüşhane’de yer alan
yerel (mahallî) yönetim birimleri ise şunlardır: İl genelinin yerel yönetiminden il özel idaresi (başında vali
bulunur) sorumludur. Merkezde il belediyesi yer alır. İl belediyesinin hizmet alanı sadece il merkezidir. İlçe-
lerin ise yerel yönetimini ilçe belediyeleri sağlar. Kasabaların kendilerine ait belde belediyeleri yer almaktadır.
Mahalle ve köylerin yerel yöneticileri ise muhtarlardır.
Eskişehir: Nüfusu 750.000’den fazla (888 bin) ve ekonomik gelişmişlik düzeyine göre büyükşehir statüsüne
sahip olan 30 ilden biridir. İl sınırları içerisinde 14 ilçe ve bu ilçelere ait mahalleler yer almaktadır ve diğer
büyükşehir olan iller gibi Eskişehir’de de kasaba ve köy idari birimleri yoktur. Eskişehir’de il genel idaresinin
başında 81 ilde olduğu gibi vali yer alır. İdari yönetici ilçelerde kaymakam ve mahallerde ise muhtarlardır.
İlde yer alan yerel (mahallî) yönetim birimleri ise şunlardır: Eskişehir’de bir büyükşehir il belediyesi yer alır ve
bu belediyenin hizmet alanı tüm Eskişehir il sınırılarıdır. Ayrıca her ilçede bir büyükşehir ilçe belediyesi yer
almaktadır. Mahalleler de ise muhtarlar yerel yönetimin başındadır.

1. 2012 yılında çıkarılan büyükşehir yasasıyla idari birimlerde hangi değişiklikler meydan gelmiştir?

2. Büyükşehir belediyesine sahip iller ile diğer iller arasındaki farklar nelerdir?

3. Metinde verilen örneklerden yola çıkarak aşağıdakilerden hangisi veya hangilerine ulaşılabilir? İşa-
retleyiniz.
Eskişehir’de köy yerleşmesi yoktur. İller en büyük idari yerleşmelerdir.

Kocaeli büyükşehirdir. 2012 yılından sonra köy sayısı artmıştır.
Gümüşhane’de mahalle yoktur. Mahalleler en küçük idari birimlerdir.

81