Page 218 - Kimya 9 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü KİMYA 9 107

4. ÜNİTE > Maddenin Hâlleri Kazanım 9.4.5.1: Plazma hâlini açıklar.
Genel Beceriler: Eleştirel Düşünme, Karar Verme Alan Becerileri: Çıkarım Yapma
Etkinlik İsmi KORONA 45 dk.
Amacı Plazma hâlini açıklayabilme. Bireysel

Yönerge Plazma ile ilgili verilen metni okuyarak aşağıdaki soruları cevaplayınız.

Korona, sars, deli dana, kuş gribi gibi hastalıklar ve bu hastalıklara neden olan virüsler son zamanlarda tüm in-
sanlığın gündemini meşgul etmektedir. Bu virüsleri kullanarak yapılacak biyolojik silahlar tüm ülkelerin ulusal
güvenliğini tehdit etmektedir. Biyolojik silahlar, biyolojik hücrelerin insandan insana kolayca geçmesi nedeni ile
fiziksel ve kimyasal silahlara nazaran çok daha fazla sayıda ölüme hatta tüm insanlığın ölümüne sebep olabilir.
Bu biyolojik tehlikeleri yok etmek için birtakım klasik metotlar vardır. Fakat bu klasik metotlar her zaman çözüm
üretmemektedir.
Maddenin dördüncü hâli olarak bilinen plazma, bir gaza yeterli miktarda enerji verilmesi ile elde edilir. Gaza ve-
rilen bu enerji, gazın atom ve moleküllerinden elektronun kopmasına neden olarak serbest hale geçmesini sağlar.
Bu işlem sonucu, pozitif ve negatif yüklü parçacıklar ile yüksüz parçacıkların bir karışımı oluşur. Bu parçacıklar,
yaşayan organizmaların doğal savunma mekanizmalarını kolayca bozar ve onların zarar görmesine sebep olur.
Ayrıca mikroorganizmaların DNA yapısına ve hücre zarına da zarar vererek onları yok eder. Plazmalar, genelde bir
gaza enerji verilmesiyle elde edildiği için yüksek sıcaklığa sahiptir. Ancak son yıllarda daha düşük sıcaklığa sahip
soğuk plazmalar da üretilmektedir. Bu sayede bakteri ve virüsler, sterilize edilen ortama zarar vermeden kolayca
yok edilir.
(Bilim Teknik Dergisi, “Biyolojik Tehlikelere Karşı Soğuk Plazma” yazısından derlenmiştir.)
1. Maddenin plazma hâlinin, mikroorganizmaları etkisiz hâle getirme mekanizmasını açıklayınız.

2. Verilen metinde yapay yollar ile elde edilen sıcak ve soğuk plazmalardan bahsedilmiştir. Siz de çev-
renizde bulunan sıcak ve soğuk doğal plazmalara örnek veriniz.

3. Plazmalar ısı ve elektriği iletir mi? Açıklayınız.

4. İnsan yapımı plazmalar yaşamın birçok alanında kullanılmaktadır. Plazma hâlinin kullanıldığı
alanları araştırıp arkadaşlarınızla paylaşınız.

217