Page 222 - Kimya 9 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü KİMYA 9 109

4. ÜNİTE > Maddenin Hâlleri Kazanım 9.4.5.1: Plazma hâlini açıklar.
Genel Beceriler: Eleştirel Düşünme, Karar Verme Alan Becerileri: Çıkarım Yapma
Etkinlik İsmi GERİ DÖNÜŞÜMÜN PLAZMA HÂLİ 15 dk.
Amacı Plazma hâlini açıklayabilme. Bireysel

Yönerge
Çevre kirliliği günümüz dünyasının en önemli sorunlarından biridir. Ülkemizde kişi başı günlük 1 kg kadar
atık üretilmektedir. Bu atığı bertaraf etmede geri dönüşüm, sürdürülebilir bir dünya için önemli bir unsur
hâline gelmiştir. Kimi atıklar kolaylıkla ayrıştırılamayan yapıda olduğu için bu atıkların imhasında yeni yön-
temlere başvurulmaktadır. Bunlardan biri de daha çok kaynak işinde kullanılan plazma arktır.
Plazma ark kaynakları atıkların yakılarak imha yöntemine ciddi alternatif oluşturmaktadır. Bu arkları içinde
o
genellikle argon ya da helyum gazı bulunan ve ısıtıldıklarında 30.000 ila 40.000 C sıcaklıklara kadar ulaşa-
bilen meşaleler gibi düşünmek mümkündür. Plazma arklardaki gaz, yüksek basınç ve sıcaklıkta iyonize hâle
getirilerek pozitif ve negatif yüklü parçacıkların birlikte hareket etmeleri sağlanır. Bu durum maddenin plaz-
o
ma hâli şeklinde adlandırılır. Atık, plazma arklarında 1000 ila 15.000 C arasındaki sıcaklıklarda önce eritilir,
sonra da buhar hâline getirilir. Karbon temelli organik maddeler gaz hâlinde dışarı çıkarken metaller ve diğer
anorganik maddeler sıkıştırılarak katı hâle getirilir. Katı malzemeler inşaatlardan mücevher yapımına kadar
çeşitli alanlarda kullanılabilir.

Yukarıdaki parçayı da göz önünde bulundurarak soruları cevaplayınız.

1. Maddenin plazma hâlini açıklayan bir diyagram çiziniz.

2. Plazma hâlinin kullanıldığı diğer alanlar neler olabilir?

3. Plazma hâline doğadan verilebilecek örnekler nelerdir?

221