Page 234 - Kimya 9 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü KİMYA 9 115

5. ÜNİTE > Doğa ve Kimya Kazanım 9.5.1.3: Suyun sertlik ve yumuşaklık özelliklerini açıklar.
Genel Beceriler: Problem Çözme, Yaratıcı Düşünme Alan Becerileri: Çıkarım Yapma
Etkinlik İsmi SUYUNUZU NASIL ALIRSINIZ? 20 dk.
Amacı Su sertliğini etkileyen faktörleri ve çözüm yollarını kavrayabilme. Bireysel

Gerekli Materyaller: Ders kitabı, bilgisayar ve genel ağ

1. Yönerge Aşağıdaki metni okuyarak görseli ve tabloyu inceleyiniz.

2+
2+
Sertlik, su içinde çözünmüş (2+) değerlikli iyonların; Ca , Mg , Sr , Fe ve Mn derişimlerinin sonucudur. Suda
2+
2+
2+
-
-
2-
2-
-
2-
bulunan HCO, SO ,Cl, NO ,SiO ,CO anyonlarının bu katyonlarla oluşturdukları tuzlar, sulardaki sertliği
4
3
3
3
3
oluşturur. Bu iyonların tuzlarını çözünmüş olarak bulunduran sular, sert sular olarak adlandırılmaktadır. Ancak
2+
Ca ve Mg dışındaki katyonlar doğal sularda çok az bulunduğundan sertliğe fazla katkıda bulunmamaktadır. Bu
2+
2+
yüzden toplam sertlik Ca ve Mg iyonu konsantrasyonlarının toplamı olarak tanımlanmakta ve mg CaCO /1 L
2+
3
olarak ifade edilmektedir. Başka bir ifadeyle suların sertliği 100 mL (veya 1 L) suda kalsiyum oksit veya karbonat-
larının miktarı ölçü alınarak miliekivalan veya sertlik derecesi (SD) birimi ile ifade edilir. Suların mg CaCO /1 L
3
olarak sertlik sınıflandırılması Tablo I’de gösterilmiştir.
Sulardaki sertlik, suyun toprak ve kaya oluşumları ile teması sonucu meydana gelir. Yağmur suları çözünmüş hâlde
atmosfer gazlarını içerebileceğinden pH’ı düşebilir. Yere düştüğünde de toprak ve kayalardaki bazı bileşenleri çözer.
Fakat pH’ı 7 civarında olan yağmur suyu, doğal sularda çok miktarda bulunan sertlik kaynağı maddelerin hepsini
çözüp taşımaya yeterli değildir.
(Boysan, F , Şengörür, B . (2009). Su Sertliğinin İnsan Sağlığı İçin Önemi. Sakarya University Journal of Science , 13(1), 7-10. düzenlendi)
Asit Yağmuru
Kireçli Toprak

Sert Su

Tablo I
mg CaCO /1 Litre Sertlik Derecesi
3
0- 75 Yumuşak

75- 150 Orta sert
150- 300 Sert
300 ve üzeri Çok sert

233