Page 135 - Tarih 9 | Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü TARİH 9 71

3. ÜNİTE > Orta Çağ’da Dünya Kazanım: 9.3.4: İlk Çağ’ın sonlarından itibaren gerçekleştirilen hukuki düzenlemelerin günümüzün
evrensel hukuk ilkelerine temel teşkil ettiğini kavrar.
Genel Beceriler: Eleştirel Düşünme Becerisi Alan Becerileri: Neden Sonuç İlişkisi Kurabilme Becerisi
Etkinlik İsmi BOZKIRIN YASALARINDAN 20 dk
Bireysel
Amacı Yaşam şartlarının hukuk kurallarına etkisini değerlendirebilme. Grup

Yönerge Aşağıdaki metinleri okuyarak soruları cevaplayınız.
CENGİZ YASASI

• Her kim olursa olsun, prensler, hanlar, subaylar; genel heyet halinde toplanmış diğer Mo-
ğol asilzadeleri tarafından seçilmedikçe imparator ilan edilemez. Aksi şekilde hareket edenler
idam edilirler.
• Yeni imparatorluğun subay ve reislerine ayrıcalık ve dokunulmazlık temin edilmiştir.
• Dinî reisler, vaizler, rahipler, ruhani hayata bağlı kimseler, müezzinler, doktorlar ve cenaze
yıkayıcıları, genel hizmetlerden muaftırlar.
• Bir orduyu on, yüz, bin, on bin kişilik gruplara taksim eden talimatname bakidir.
• İstisnalar haricinde her erkek orduya dahildir. Savaşa gitmeyen her erkek, belirli bir zamanda,
itirazsız memleket için çalışmaya mecburdur.
• Savaş başladı mı, her nefer silahlarını kendisini komuta eden subayın elinden alacaktır.
• Ordudaki neferlerin idmanlara devamını temin için, her kış büyük bir av düzenlenecektir. Bu-
nun için mart ve ekim aylan arasında geyik, karaca, dağ keçisi, tavşan ve bazı kuşları avlamak
yasaktır.
• Bir at, bir sığır veya kıymetli eşya çalanlar idamla cezalandırılırlar. Daha az öneme sahip mal-
lara yönelik hırsızlıklar için ceza, çalınan eşyanın kıymetine göre sopadır fakat çalınan eşyanın
kıymetinin dokuz misli iade edilirse, ceza affedilir.
• İmparatorluğun hiç bir tebaası bir Moğol’u hizmetçi veya esir olarak kullanamaz.
• Yabancı esirlere yatacak yer, yiyecek yemek, giyecek elbise vermek yasaktır. Buna uymayan,
rast geldiği esiri yakalayıp da amirine teslim etmeyen her erkek idam edilir.
• Casuslar, yalancı şahitler, sefahate düşkün adamlar, büyücüler idam edilirler.
Harold Lamb, Moğolların Efendisi Cengiz Han, İlgi Kültür Sanat Yayıncılık, s.185-187

İLK TÜRK DEVLETLERİNDE UYGULANAN CEZALAR
• Dövme ve yaralama suçlarının cezası hayvanla ödenen tazminattan ibaretti.
• At veya madenden yapılmış şeylerin çalınması karşılığında suçlu, çaldığı eşyanın sayı ve değe-
rinin on mislini öderdi.
• Ordudan kaçma, vatana ihanet, adam öldürme ve barış zamanında başkasına kılıç çekmenin
cezası idamdı.
• Hayvan kaçıran hırsızın mallarına el konulur, aile fertlerinin hürriyetleri kısıtlanırdı.

• Ciddi bir tehlike olmadan ok ve yay kullanmak yasaktı.
• Hafif suçların işlenmesi karşılığında hapis cezası on günü aşmazdı.
• Bir kişi karşısındakinin bir yerini kırarsa ceza olarak ona atını verirdi.
Prof. Dr. İbrahim Kafesoğlu, Türk Millî Kültürü, Boğaziçi Yayınları, s. 279-280 (Düzenlenmiştir.)

133