Page 254 - Tarih 9 | Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

135 TARİH 9 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

6. ÜNİTE > Türklerin İslamiyeti Kabulü Kazanım 9.6.3. Karahanlı ve Gazneli örneklerinden hareketle İslamiyet’in kabulünün Türk devlet
ve İlk Türk İslam Devletleri yapısında ve toplumsal hayatta meydana getirdiği değişimleri analiz eder.
Genel Beceriler: Eleştirel Düşünme Becerisi Alan Becerileri: Tarihsel Kavrama Becerisi
Etkinlik İsmi PAHA BİÇİLEMEZ BİR ESER 20 dk.
Amacı Divânü Lûgati’t-Türk’ün Türk tarihindeki önemini açıklayabilme. Bireysel

Yönerge Aşağıdaki soruları metinden hareketle cevaplayınız.

Karahanlılar zamanında vücuda getirilen önemli eserlerden biri Mahmud Kaşgarî’nin 1077’de
tasnif ettiği Türkçe-Arapça lügat kitabı olan Divânü Lûgati’t-Türk’tür. Aslen Barsganlı olan yazar,
üç ciltten oluşan eserini zengin Türkçe lügat şeklinde bilhassa Karahanlı Türkçesini ve Oğuzcayı
önümüzde canlandırmıştır. Ayrıca Bizans hududundan Çin hududuna kadar uzanan Türk ille-
rindeki birçok kabilelerin lehçelerinden örnekler de vermiştir.
Türk ilinin coğrafyasına, Türk etnografyasına, Türk iktisadi ve içtimai hayatına, eski Türklerin
inançlarına ait paha biçilmez kıymette bilgi bırakmıştır. Eserde eski Türk savları, keza bize vasıl
olmayan edebî eserlerden, eski destanlardan ve halk edebiyatından hatta Arap edebiyatına takli-
den vücuda getirilen şiirlerden örnekler verilmiştir. Mahmud Kaşgarî’nin eseri kültür tarihimi-
zin en büyük kaynaklardan biridir.

Togan, Z. V. (1981). Umumî Türk Tarihine Giriş. İstanbul: İstanbul Üniversitesi
Edebiyat Fakültesi Yayınları. (s. 85-86’dan düzenlenmiştir).

1. Divânü Lûgati’t-Türk adlı eserin, Türkçe-Arapça olarak yazılmasının nedenleri neler olabilir?

2. Divânü Lûgati’t-Türk’ün kültür tarihimizin en önemli kaynaklarından biri olduğuna kanıt olarak
neleri gösterilebilirsiniz?

3. Kültür tarihimizin en büyük kaynaklarına siz hangi edebî eseri örnek gösterirsiniz? Neden?

252
Hazırlayan: Süleyman YILDIZ