Page 259 - Tarih 9 | Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü TARİH 9 138

6. ÜNİTE > Türklerin İslamiyeti Kabulü Kazanım 9.6.4: Büyük Selçuklu Devleti Dönemi’ndeki başlıca siyasi gelişmeleri Türk tarihi içeri-
ve İlk Türk İslam Devletleri sindeki önemi bağlamında açıklar.
Genel Beceriler: Eleştirel Düşünme Becerisi Alan Becerileri: Tarihsel Kavrama Becerisi
Etkinlik İsmi ÇAĞRI BEY’İN ANADOLU’YA KEŞİF AKINI 20 dk
Amacı Türklerin Anadolu’yu yurt edinme sürecini açıklayabilme. Bireysel

Yönerge Verilen görseller ve açıklamalardan yola çıkarak soruları cevaplayınız.

ÇAĞRI BEY’İN ANADOLU’YA KEŞİF AKINI
Selçukluların kuruluş aşamasında Tuğrul ve Çağrı Beyler, Arslan Yabgu – Ali Tegin ittifakı-
nın dışında bırakıldı. Bu durum, Selçuklu ailesi içinde hoşnutsuzluğa se- bep oldu.
Bu hoşnutsuzluğu Ali Tegin daha da ileri götürdü. Arslan Yabgu’nun da desteğini
alan Ali Tegin, Tuğrul ve Çağrı beylere karşı askerî harekâta girişerek onları
kendisine tâbi olmaya zorladı. Bir yandan Buğra Han’ın, öbür yandan A l i
Tegin’in saldırı ve baskıları karşısında çok zor duruma düşen Tuğ- rul ve
Çağrı beyler kendilerine yeni bir yurt aramaya karar verdiler. Bu se- beple
Tuğrul Bey, beraberindeki Türkmenlerle çöllere çekilecek, Çağrı Bey i s e
Bizans hâkimiyetindeki Anadolu’ya bir keşif seferi yapacaktı. Çok geç-
meden Çağrı Bey 3000 Türkmen atlısıyla Mâverâünnehir’den batı- y a
hareket etti. 1015 yılında, Gazneliler’in hâkimiyetinde bulu-
nan Horasan üzerinden Vali Arslan Câzib’in takibine rağ-
men süratle geçip Irâk-ı Acem bölgesine girdi. Çağrı Bey
daha sonra harekâtına devam ederek Azerbaycan yoluyla
Doğu Anadolu sınırlarını aşıp Van gölü havzasına girdi.
İlk olarak Anadolu’ya giren ve özellikle Ermeni kaynak-
larında kaydedildiği üzere “mızrak, ok ve yaydan ibaret Görsel 1: Çağrı Bey (Temsilî)
olan silâhları çekili, beli kemerli, uzun ve örülü saçlı, rüz-
gâr gibi uçan Türk atlıları” karşısında Bizans kumanda- n ı
Senekerim’in sevk ettiği kuvvetler “yağmur gibi atılan oklar” karşısında yenilgiye uğradı. Böylece
Van gölü havzasının büyük bir kısmı Çağrı Bey’in kontrolüne girdi. Daha sonra Çağrı Bey kuzeye
yönelip Gürcülerin oturdukları Nahcivan taraflarına yürüdü. Bizans’ın Gürcü asıllı kumandanı Li-
parit’in savaşa cesaret edememesi üzerine Çağrı Bey bütün bölgeyi kolayca hâkimiyeti altına aldı.
Daha sonra Duvin şehrinin güneyindeki Nig bölgesine yürüyerek kendilerine karşı koymaya çalışan
Bizans kumandanı Vasak Pahlavuni’nin kuvvetlerini bozguna uğrattı. Hatta bu kumandan bozgun
sırasında kaçarken Türk askerleri tarafından öldürüldü. Böylece Çağrı Bey Nig bölgesini istila etti.
Netice itibariyle Çağrı Bey, ileride yurt edinmek maksadıyla yaptığı bu keşif seferini başarıyla ta-
mamladı. Bu keşif seferi ile Bizans’ın Doğu Anadolu’daki kuvvetlerinin, yol boyunca aldığı takviye-
lerle birlikte ancak 5000-6000 atlıyı bulan ve o devir için dahi küçük sayılabilen bir Türk kuvvetini
dahi durduramayacağını tespit etti. Çağrı Bey, Arslan Câzib’in takibinden maharetle sıyrıldı ve Azer-
baycan-Horasan üzerinden Mâverâünnehir’e dönüp kardeşi Tuğrul Bey’in yanına gitti (1021). Yap-
tığı keşif seferi hakkında ona bilgi verirken, “Biz buradaki çok güçlü Karahanlı ve Gazneli devletle-
riyle mücadele edemeyiz ancak Horasan, Azerbaycan ve Doğu Anadolu’ya gidip oralarda hükümran
olabiliriz; zira oralarda bize karşı koyabilecek hiçbir kuvvete rastlamadım” diyerek onu batıya doğru
harekete teşvik etti.

https://islamansiklopedisi.org.tr/cagri-bey ağ kaynakçasından düzenlenerek alınmıştır.

257