Page 298 - Türk Dili ve Edebiyatı - 9 | Beceri Temelli

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 9 152

7.ÜNİTE > Biyografi-Otobiyografi Kazanım: A.4. 3. Metin ile metnin konusu, amacı ve hedef kitlesi arasında ilişki kurar.
Alan Becerileri: Okuma becerisi Genel Beceriler:Eleştirel Düşünme Becerisi
Etkinlik İsmi TİYATROYA ADANAN BİR YAŞAM 25 dk.
Amacı Metnin konusunu ve konunun seçilme amacını tespit edebilmek. Metnin yazılma amacını belirleyebilmek. Bireysel
Metnin konusu ve içeriğine göre hedef kitlesini belirleyebilmek.

Yönerge Aşağıdaki metni okuyunuz. Soruları metinden yola çıkarak cevaplayınız.
(Alıntı metnin aslına sadık kalınmıştır.)

KAVUKLU HAMDİ
(1841-1911)

1841’de Eyüp’te Böcekbaşı Hüseyin Ağa’nın oğlu olarak dünyaya gelen Kavuklu Hamdi, küçük yaş-
lardan itibaren ortaoyununa büyük merak duyar ve Kavuklu Hacı Bekçi’nin Han Kolu’na çırak ola-
rak girer. 1873’te ustasından aldığı icazetle sahne hayatına atılan Kavuklu Hamdi, bir süre Gedikpaşa
Tiyatrosu’nda çalışır. Kâğıthane’de oynadığı oyunla Sultan Abdülaziz’in takdirini kazanarak saraya
alınsa da 1875’te kendi isteğiyle buradan ayrılarak Büyük İsmail, Küçük İsmail ve Paçavracı İsmail
efendilerle birlikte ortaoyununun ikinci kolu olan Zuhuri Kolu’nu kurarak yeniden bu temsillere
döner.
Kavuklu Hamdi, ekseriyetle ramazanda oynanan ortaoyununu kapalı yerlerde ve sahnede de oyna-
yabilmek için oyunların metinlerini sahneye uyarlayarak “perdeli orta oyunu”nu hayata geçirir. Bu-
nun yanında, 1875 yılında kurduğu Hayalhane-i Osmani Kumpanyası’nda, daha önce Gedikpaşa’da
birlikte oynadığı Güllü Agop’un repertuarındaki kimi oyunları tuluata çevirerek oynar. Fakat saray
tarafından on yıllığına suflörlü oyun oynama izni verilen Güllü Agop bunu engellemeye çalışır. Ka-
vuklu Hamdi’nin topluluğu oyunları suflörsüz oynadığı için Güllü Agop bu girişimlerinde başarılı
olamaz ve böylece tuluat tiyatrosu ortaya çıkar; yani Kavuklu Hamdi, bir anlamda ortaoyunu ile
klasik tiyatroyu tuluatta birleştirir.
Yeniden tuluata dönmesi, 1882’de Mehmed Efendi’nin Şehzadebaşı’ndaki tiyatrosundaki bir gösteri
esnasında locaların çökmesi nedeniyle bir dönem kapalı sahnelerden uzaklaşmasıyla olur. Küçük
İsmail’le kurduğu Temaşahane-i Osmani Kumpanyası’nın Afife Anjelik ve Ayyar Hamza oyunlarını
oynadıktan sonra dağılmasıyla, uzun süre yalnız orta oyunuyla ilgilenir. Hamdi; Talihsiz Delikanlı,
İşkilli Memo, Cezair, Fettan Çelebi ve Çalma Kapını Çalarlar Kapını adlı oyunlarını Aksaray, Şehza-
debaşı, Kuledibi, Küçük Jardin ve Beyoğlu’ndaki Bella Vista gibi farklı mekânlarda sahneler. 1897’de
Ali Rıza Efendi ile ömrü yalnızca bir yıl sürecek Meserrethane-i Osmani topluluğunu kuran ve ya-
şamının son dönemini Eyüp’te kahvecilik yaparak geçiren Kavuklu Hamdi, yoksulluk içinde hayata
veda eder.

Cevdet Kudret, Ortaoyunu adlı yapıtında Hamdi’den derlediği Bahçe, Çivi Baskını, Eskici Abdi, Fer-
hat ile Şirin, Fotoğrafçı, Gözlemeci, Hamam, Kâğıthane Sefası, Kızlar Ağası, Mandıra, Ödüllü, Pazar-
cılar, Sünnet, Tahir ile Zühre ve Telgrafçı adlı oyunlara yer vermiştir.

Selda Hızal, İstanbul’un 100 Sahne Sanatçısı, İBB Kültür A.Ş. Yayınları, 2012.

297