Page 51 - Biyoloji 10 | 2.Ünite

KALITIM VE BİYOLOJİK ÇEŞİTLİLİK

2.1.2. GENETİK VARYASYONLARIN BİYOLOJİK ÇEŞİTLİLİĞİ

AÇIKLAMADAKİ ROLÜ

Ekosistemdeki tüm canlı çeşitliliği biyolojik çeşitlilik olarak tanımlanır (Görsel 2.32). Biyolojik çe-
şitliliğe yol açan faktörlerden biri genetik çeşitliliktir. Türler arasında ya da tür içinde canlıların genotip-
lerinin farklı olması genetik çeşitliliğe yol açar. Biyolojik çeşitlilik tür, genetik, ekosistem ve ekolojik niş
çeşitliliklerini içine alan bir terimdir. Tür çeşitliliği bir bölgede bulunan türlerin çeşit ve sayısını ifade eder.
Genetik çeşitlilik aynı türün bireylerindeki genetik farklılıkları kapsar. Ayrıca aynı türün başka alanlara
uyum sağlamış popülasyonları arasındaki genetik varyasyonları da içerir. Ekolojik çeşitlilik ekosistemde
bulunan farklı türlerin zenginliğini ifade eder. Ekolojik niş çeşitliliği ise ekosistemdeki farklı işlevleri olan
türleri kapsar.

Görsel 2.32: Biyolojik çeşitlilik

Eşeyli üreyen canlıların yavrularında ana babaya ait özelliklerden farklı özellikler oluşur. Başka bir
deyişle bir tür içinde farklı, yeni gen kombinasyonları oluşur. Aynı türün bireyleri arasında farklılıklara yol
açan genetik çeşitliliklerin nedeni rekombinasyondur. Rekombinasyon yeni genetik kombinasyonların
oluşmasıdır.
Tür içi farklılıklara varyasyon denir. Bireyler arasında genler veya DNA parçalarının yapısındaki
farklılıklara kalıtsal varyasyon denir. Rekombinasyonlar sonucu ortaya çıkan farklılıklar kalıtsal var-
yasyona yol açar. Kalıtsal varyasyonlar genetik çeşitliliğe hizmet eder. İnsanlar arasında görülen ge-
netik farklılıklar her bir bireyin özel ve tek olmasını sağlar. Bireylerdeki bu farklılıkların doğal olduğu ve
saygı ile karşılanması gerektiği unutulmamalıdır.
Varyasyonların bazıları kalıtsal değil fenotipik-
tir ve genetik çeşitliliğe de katkısı yoktur. Çünkü
genlerin yapısında değişme olmadığı için kalıtsal
değildir. Kalıtsal ol mayan, genin işleyişinde mey-
dana gelen bu değişimlere modifikasyon denir.
Çuha çiçeğinin farklı sıcaklıklarda farklı renklerde
çiçek açması, pH değeri farklı toprakta ortanca
bitkilerinin değişik renkte çiçek açması (Görsel
2.33), insanların güneş altında derilerinin bronz-
laşması, tek yumurta ikizlerinin farklı seviyede
Görsel 2.33: Ortanca
zekâya sahip olması modifikasyon örneğidir.

BİYOLOJİ 10
127