Page 22 - Türk Dili ve Edebiyatı 12 | Çalışma Defteri 4

CEVAP ANAHTARI

BECERİ TEMELLİ-1

1. Faruk Nafiz’in Anadolu’da yaptığı yolculuklardan çok etkilenerek izlenimlerini şiirine yansıttığını görüyoruz. Bu yol-
culukların ve gözlemlerin etkisi ile tema ve konu bazında Anadolu coğrafyası ve bu coğrafyada yer alan unsurları işle-
miştir. Mehmet Âkif’ten sonra bu unsurlara en çok yönelen şair olmuştur.

2. a) Toroslar'ın yeşil suyu, Göksu!
Sesin kalbime yürüyor
İçimdeki şarkıyı onun kulağına fısılda
Yeşilinden onun yeşiline bir kuş uçur
b) Göksu Deresi kimi zaman yeşili, kimi zaman mavisi ve turkuazıyla, güvenilir bir dost gibi Toroslar'da yapacağınız
yolculukta zaman zaman size eşlik eder. Sonra ansızın bir yağmur yağar da çamursu akarsa size Fuzuli’yi hatırlatır:
Gül-i ruhsârına karşı kanlı akar su.
Şiir, duyguların çarpıcı biçimde dile getirilmesinde etkilidir. Üstelik belki de -hafıza duygularla ilgili olduğundan- duy-
gularımızın dışa vurumu olan şiirleri unutmayız.

3. Faruk Nafiz Çamlıbel Anadolu’yu ve Anadolu gerçeğini şiirlerine yansıtmayı seven ve bunu güçlü bir dille başaran bir
şairdir. Ayrıca şiirinde kafiye, ölçü, redif gibi yerli ve millî unsurları kullanmayı tercih etmiştir. Faruk Nafiz, halk şiirimizin
koşma, türkü ve mâni biçimleri ile de yazmıştır. Memleketçi şiir anlayışını benimseyerek hecenin en güçlü şairi olmuş-
tur. Dili halkın konuştuğu sade Türkçedir.

4. Ahenk unsurları şiirin akılda kalmasını kolaylaştırır. Bu unsurlar sayesinde şiirler asırlar boyu hatırlanagelmiştir. Hal-
kın dimağında bu sayede yer etmiştir. Ahenk unsurlarının fazlaca kullanılmadığı şiirler dahi bünyesinde var olan mü-
zikten dolayı akılda kalıcıdır. Ama hatırlanmaları sağlayan asıl unsurlar ölçü, kafiye, redif gibi temel ahenk unsurlarıdır.

BECERİ TEMELLİ-2
1. Olası cevap: Yaşamının tabiatla iç içe olduğunu düşünüyorum. En büyük nimetin toprak olduğu gerçeğini vurgulamakta, toprakla
birlikte mahsulün ve ağacın ne büyük bir öneme sahip olduğunu belirtmektedir. Tarlayı, toprağı işleyen, çalışan insan hem maddi
hem manevi bakımdan güç kazanır. Kendisinde toprağa söz geçirecek, onu işleyecek güç bulamamaktadır. Ama onu işleme gücüne
sahip olan insanları gayrete getirecek, toprağın, ağacın önemini onlara fark ettirecek söyleyiş gücüne sahip bir insan olduğunu
düşünüyorum.

2. a) Olası cevap: Âşık Veysel, toprağın değerli olduğunu, ekilip biçildiği zaman insanın bir işe yarama duygusuyla manevi, aldığı
mahsullerle de maddi bir kazanç elde edeceğini belirtmekte. Covid-19 salgınının başladığı zamandan beri ekonomik gücü ne olursa
olsun bütün ülkelerin tarımsal ürünlerini en değerli ürünleri olarak önce kendi halkları için kullandıkları görülmekte. İnsanlığın temel
ihtiyaçlarından biri olan beslenme ihtiyacının karşılandığı yer topraktır. Toprağına, çiftçisine, ürününe sahip çıkan bir ülke bu gibi
beklenmedik olaylar karşısında zor durumda kalmayacaktır. Bundan dolayı âşığın bu varlıklara saygı ve minnetle bakması ve değer
vermesi ülkemizin özelliklerinden dolayı sadece millî değil aynı zamanda evrensel bir bakış açısına sahip olduğunu göstermektedir.
b) Fidana, ağaca, mahsule yani “üretim”e önem vermesi; yaptığı çalışmaları çevresindeki insanlara örnek olması için anlatarak,
insanlara fikir ve ilham vererek “paylaşma”ya değer vermesi; kendi çabalarıyla çevresine “örnek olma”sı; çalışmanın insan onuruna
yakıştığını belirtirken hakkı olmayan kazancı istemenin utanç verici olduğunu vurgulayıp “çalışma”nın değerini vurgulaması dikkat
çekici yönlerdir.
c) Olası cevap: Halk şiiri halkın değerleriyle yetişmiş, halkın bağrından çıkmış ozanların ürünleridir. Dolayısıyla halkın gerçeklerini
yansıtmaları, onların duygu ve düşüncelerine tercüman olmalarının yanı sıra onlara yol gösterecek, onların dikkatini çekerek üze-
rinde düşünmelerini sağlayacak bazı değerleri yine onların diliyle aktarması önemlidir. Bu manada halk şiiri; halka ulaşmanın, halkı
anlamak için ona yaklaşmanın önemli basamaklarından biridir.

3. Olası cevap: Yüzyıllar boyunca toplumun özellikle aydın kesiminin ortaya koyduğu sanat ürünleri yabancı dillerin etkisinde kalmış-
tır. Dilinde ulusal bir kimlikten bahsedilemeyen bir toplumun başka kültürlerin etkisinden kurtulması da mümkün değildir. Ancak
Türkçe, ulusal kimliğini halk şairlerinin eserlerinde yüzyıllarca korumuştur. Halkın aydınlanma düşüncesiyle beslenen uluslaşma duy-
gusu ve Atatürk’ün Cumhuriyet’i bir kültür aydınlanması sayan ileri görüşlülüğü ozanların dilinde yatan bu hazineyi ortaya çıkar-
mıştır.

ORTAÖĞRETİM 22 TDE-12
GENEL MÜDÜRLÜĞÜ