Page 26 - Tarihı 10 | Çalışma Defteri-8

Beceri Temelli - 2

Verilen açıklamalardan yola çıkarak soruları cevaplayınız.

OSMANLI EKİP LİDERİ: PADİŞAH

Kaynak A

II. MURAD’ IN OĞLUNA VASİYETİ

“Ey oğul! Herhangi bir şeyin devamlı olarak kaba kuvvet, kılıç, kahramanlık ve
ezici güç zoruyla meydana gelmesiyle; akıl, tedbir, sabır, ileri görüşlülük, im-
tihan ve yorucu tecrübeler sonucu dilediğimiz şekilde meydana gelmesi ara-
sında büyük farklılıklar vardır.” “Memleketin genel idaresinde, yani halkın iyi
yönetiminde, halkı idareye karşı itaat ettirmekte; akıl, ileri görüşlülük ve sağ-
lam kanunların sağladığı kolaylığın, silah gücünden ve kaba kuvvetten daha
iyi, daha faydalı olduğunu söylemiş bulunuyorsunuz.” “Güçlü ve kuvvetli ol-
mak iyidir. Fakat kuvvet aklın emrine verilmelidir... Padişahlığın taşıdığı anlam
biraz da bunların her ikisini de yerli yerinde kullanabilmekle gerçekleşir.” “Ey
oğul! Bir an bile olsa sakın adaleti elinden bırakma. Çünkü Yüce Allah âdildir.
Bir bakıma sen O’nun yeryüzündeki temsilcisisin... O, sana kendi arzusuyla bazı
üstünlükler vermiş ve seni kullarının başına geçirmiştir.” “Padişahlar elinde te-
razi tutmuş bir kimseye benzerler. Sen padişah olunca teraziyi doğru tutmanı
isterim. O zaman Yüce Allah da senin iyiliğini arzular.”

Kaynak B

İDRİS-İ BİTLİSİ’DEN ÖĞÜTLER

‘’Padişahlar, kendi nefislerine ve halkına kerîm ve cömert olmalıdır. Nefsine düşkün sultanlar ayıplanır. Bu da zulüm ve
egoistliktir. Kendine cömert olmayan sultanlar da halkına karşı keremsiz olur. Halkın iyi idaresi önemli bir iştir ve zaru-

rettir. Böylece halkın sevgisi kazanılır ve memleket selamet içinde kalır. Sultanın da saltanatı uzun ömürlü olur. Halkın
nefretine maruz kalan hükümdarlar ise payidar olamaz. Halkı gözetmenin en doğru yolu onlardan güçleri oranında malî
vergi alınmasıdır. Halktan aşırı talepte bulunmak ülkenin harap olmasına, onların da perişanlığına yol açar. Aşırı vergi

almakla halkı zayıflatmak sultanın gücünün azalmasına sebep olur. Bu da devleti zayıflatır, düşmanı ise güçlendirir. Halk,
meyve veren ağaç gibidir. Ona ne kadar masraf yapılırsa karşılığı kat kat alınır. Halkın ırz ve namusunu zedelemekten

de sakınmalıdır. Zira ırza yapılan zulüm, aşırı vergi toplama zulmünden daha şiddetlidir. Birinci zulümde teselli ve sabır
mümkün olabilir ama ırz ve namusa yapılan zulme tahammül olunamaz.’’

İdris-i Bitlisi, Kanun-ı Şehinşah’tan

ORTAÖĞRETİM 26 TARİH-10
GENEL MÜDÜRLÜĞÜ