Page 27 - Coğrafya 12 | 3.Ünite

2 2 Gelişmişlik Seviyesinin Belirlenmesinde Etkili Olan Faktörler

Ülkelerin gelişmişlik seviyelerinin belirlenmesinde pek çok dinamik rol oynar. Sermaye, ham madde, tek-
noloji, pazar ve nitelikli iş gücüne sahip ülkeler dünya çapında önde gelen gelişmiş ülkelerdir. Bu nitelikle-
rin tamamını veya bir kısmını karşılayamayan ülkeler ise gelişmekte olan ülkelerdir.

Gelişmişlik seviyelerinin belirlenmesinde etkili olan faktörler:

• Ülkelerde üretilen mal ve hizmetlerin değeri • Okuryazarlık oranı
• İhracata konu olan ürünlerin ekonomik değeri • Yeterli beslenme
• Enerji kullanım oranı • Bebek ölüm oranı

• Teknoloji kullanımı • Ortalama yaşam süresi
• Şehirleşme oranı • Sağlık hizmetlerinin yeterliliği
• Eğitim seviyesi • Temel hak ve özgürlüklere sahip olmak.

Gelişmiş ülkeler, ellerindeki potansiyel varlıkları büyük ölçüde kullanarak yüksek gelir elde edip zenginle-
şir. Hatta Dünya’daki kaynakların dışına çıkarak uzay araştırmalarına önemli yatırımlar yapar (Grafik 2.2,
Görsel 2.5). Bu tür gelişmeler gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler arasındaki ekonomik uçurumu her geçen
gün daha da artırır.

40
35,9

30
Milyar dolar 20

10
4,9
3,1 3,0 2,7 1,9
0
ABD Çin Rusya Japonya Fransa Almanya
Grafik 2.2: Gelişmiş ülkeler, teknoloji ve uzay araştırmaları- Görsel 2.5: Mars’ta yeni kaynak arayışlarıyla ilgili
na büyük miktarda yatırım yapar. Spacefoundation.org, 2016. çalışmalar (NASA)

Mevlana Celalettin Rumi’nin “ Ne kadar söz varsa düne ait, şimdi yeni şeyler söylemek lazım” sözü asırlar
önce söylenmiş olsa da günümüzde inovasyon girişimcilik ve dijitalleşme kavramlarına ışık tutmaktadır.

İnovasyon; üretimden pazarlamaya, yönetim ve organizasyondan dış ilişkilere kadar her alanda mevcut
olan işleyişin üzerine yeni yaklaşımlar kazandırmaktır. İnovasyonun olması için temel şart, değişim ve ye-
niliğin belirgin olmasıdır. Bölgeler ve ülkeler, küresel ölçekte varlıklarını devam ettirip aynı zamanda fark
yaratabilmek için var olan üretim, yönetim, eğitim ve sağlık gibi birçok konularda var olan işleyişe yeni-
likler katmak zorundadır. İnovasyon, ulusal ve bölgesel ekonomiler için sürdürülebilir büyüme; toplumlar
için sosyal kalkınma ve refah düzeyi artışı; ulusal ekonomiler için rekabet gücü sağladığı için günümüzde
gelişmiş ülkelerin önemli dinamiklerinden biridir (Tablo 2.2).

Girişimcilik; çevredeki fırsatlardan yararlanmak ve yeni fırsatlar oluşturmak için mal ve hizmet üretmektir.
Girişimci ise toplumun talep ettiği mal ya da hizmeti keşfedip üretebilen ve karşılaşabileceği riskleri göze
alan, farklı düşünüp sorunlara çözüm üretebilen kişidir. Girişimcilik, toplumun gelişmesinde en önemli
dinamiklerdendir. Yeni sanayi kollarının oluşmasında, refah düzeyinin artmasında, toplumdaki ekonomik
farklılıkların en aza indirgenmesinde girişimciliğin önemi büyüktür.

173