Page 56 - Coğrafya 9 | 1.Ünite

Bİlgi Kutusu

Hem Çok Yağışlı Hem De Kurak Olan Merkez: Cherrapunjee (Çerapunçi)
Hindistan’ın kuzey doğusunda yer alan Assam bölgesindeki Çerapunçi dünyanın en fazla yağış alan ye-
ridir. Muson iklimi etkisiyle yaz mevsimleri ılık ve yağışlı, kışlar kuru soğuk geçiyor. Bu merkez 6 ay boyunca
dünyanın en çok yağışını alıyor olsa da diğer 6 ay oldukça kuraktır. Yıllık ortalama yağış miktarı 12.000 mm
civarındadır.

mm o C
3500 40
3000 30
2500 20
10
2000
0
1500 -10
1000 -20
500 -30
0
O Ş M N M H T A E E K A -40
Ortalama Yağış (mm) 11 46 240 938 1214 2294 3272 17601352 549 72 29
Ortalama Sıcaklık ( C) 11,5 13,1 16,5 18,1 19,3 20,3 20,1 20,6 20,2 19,3 16,4 12,7
o
Çerapunçi Hindistan’ın dağlık bölgelerin- Çerapunçi’nin sıcaklık ve yağış değerleri
de yer alır.

OKUMA PARÇASI
İKLİMLER HEP AYNI MIYDI?

Bu soruyu yanıtlamak için iklim bilimciler, için Paleoklimatolojistler oluştukları zamanın ik-
Dünya’da geçmişten gelen büyüleyici çeşitlilik- limini yansıtan kalıntıları araştırırlar. Eski kömür
teki ipuçlarını incelerler. Geçmiş iklimlerin daha ve tuz yatakları, buzullardan elde edilen mad-
iyi anlaşılması bilim insanlarının gelecek iklim- deler ve iklim koşullarına duyarlı bitki ve hay-
leri daha iyi öngörmesini ve iklim üzerindeki in- vanların dağılımı ( örneğin, hippopotami ve pal-
san etkisini değerlendirmesini sağlar. miye ağaçları) gibi iklim kalıntılarının dağılımını
Geçmiş iklimler birbirinden farklı iki ana ka- haritalayarak geçmişte var olan iklim değişim-
tegoriye ayrılabilir. Tarihsel iklim, insanların ik- lerini ve bu değişimlerin nedenlerini araştırırlar.
lim koşullarının kaydını çeşitli şekilde tutmuş Uzak geçmişteki küresel ve bölgesel iklim-
olduğu son birkaç bin yıllık iklimi ifade eder. lerin belirlenmesi bir gizemi ortaya çıkarmak
Aletsel kayıt, 1.600 yıllarında başlayan iklim gibidir. Bilim insanları, nerede ve nasıl olursa
parametrelerini ölçmek için kullanılmakta olan olsun, var olan delilleri toplayan bir dedektif gibi
bilimsel aletlerin kullanıldığı dönemi kapsar. düşünmek zorundadır. Geçmiş iklimlerin na-
Tarihsel veriler günlükler gibi sayısal olmayan sıl olduğunu ve onlara neyin neden olduğunu
hava durumu kayıtlarıdır. Paleoiklim, insan uy- göstermeye yardımcı olacak bilgilerin gizlenen
garlığının ortaya çıkmadığı milyarlarca yıl önce ipuçlarını; kütüphanelerde, ağaçlarda, buz, top-
var olan iklim koşullarını ifade eder. Paleoklima- rak ve okyanuslarda ararlar.
toloji uzak geçmişteki iklimlerin incelenmesidir.
Günümüz iklimlerinin tanımlanması, çözüm- Meteoroloji (Atmosferimizi Anlamak)
leme için çok sayıda gözlem olması nedeniyle Steven A. ACKERMAN-John A. KONOX
oldukça basittir. Geçmiş iklimlerin belirlenmesi Çeviri editörleri:
ise daha zordur. Paleoklimatolojistler, geçmiş Prof. Dr. Mikdat KADIOĞLU
iklim koşullarını anlamak için çevresel kayıtla- Dr. Sedef ÇAKIR
rı kullanır. Uzak geçmişin iklimlerini belirlemek

130 DOĞAL SİSTEMLER