Page 128 - DEFTERİM BİYOLOJİ 10

3.
Ünite Ekosistem Ekolojisi ve Güncel Çevre Sorunları

Ozon Kirliliği
Hava kirliliği atmosferdeki ozon (O ) miktarını değiştirir.
3
Hava kirliliğine neden olan kloroflorokarbon (CFC) kökenli gazlar atmosferin üst kat-
manlarındaki ozon tabakasının incelmesine neden olur. İncelen ozon tabakası nede-
niyle Güneş’ten gelen zararlı ultraviyole ışınların süzülmesi azalır ve bu durum canlılar
için tehlike oluşturur.
Motorlu taşıtlardan, enerji santrallerinden, rafinerilerden ve diğer kaynaklardan yayılan
kirleticiler güneş ışığı varlığında kimyasal reaksiyona girerek yeryüzüne yakın bölge-
lerde ozon gazı miktarını artırır. Biriken ozon gazı ise insanların göz, burun ve boğaz
dokusunu tahriş eder. Ayrıca ozon yoğunluğu bitki gelişimini de olumsuz etkiler.

• Buzdolabında, klimada, spreyde, plastik köpükte kullanılan kloroflorokarbon (CFC) gazları
atmosferdeki ozonla tepkimeye girerek ozon tabakasının incelmesine yol açar.
• Ozon tabakasının incelmesi bitkilere ve fotosentez yapan planktonlara zarar verir. İnsanda
cilt kanserine ve katarakta yol açar. Bağışıklık sisteminin direncini azaltır.

Asit Yağmurları
Atmosfere karışan karbondioksit (CO ), kükürt (S) ve azot (N) içeren kirleticiler
2
havadaki su buharıyla birlikte karbonik aside (H CO ), sülfürik aside (H SO ) ve
4
2
3
2
nitrik aside (HNO )dönüşür. Oluşan asit yağışla yeryüzüne iner. Bu yağışlara asit
3
yağmurları denir.
Asit yağmurları; ormanları, tarım arazilerini, su kaynaklarını, yapı malzemelerini
ve tarihî eserleri tahrip eder.

Asit
yağmuru
Asidik
Buharlaşma gazlar

Asit
yağmurundan
etkilenen
ağaçlar

Görsel 16: Asit yağmurları

Asit yağmurları kalsiyum, potasyum ve magnezyum gibi bitki besin elementlerinin
kullanımını sınırlar. Topraktaki alüminyum ve cıva gibi ağır metal bileşikleri asit
yağmurlarının etkisiyle topraktan ayrışarak su kaynaklarına karışır; balık, midye vb.
canlılarda birikerek besin zinciri yoluyla insanlara taşınır.

128