Page 62 - Defterim - Felsefe 10

2. Etkinlik: Aşağıdaki metinde geçen görüşleri ve bu görüşleri temellendiren argümanları tespit
ederek altlarını çiziniz. Tespitlerinizi yandaki kutucuğa yazınız.
(…)
Sokrates — Şimdi düzenli bir toplumun doğuşuna bakalım. (…) Bence toplumu yapan, insanın tek
başına, kendi kendine yetmemesi, başkalarını gereksemesidir. Yoksa toplumun kurulmasında başka bir
sebep var mıdır?
Adeimantos (Adimentos) — Yoktur.
Sokrates — Öyleyse bir insan bir eksiği için, bir başkasına başvurur, başka bir eksiği için de bir başkasına.
Böylece birçok eksikler birçok insanların bir araya toplanmasına yol açar. Hepsi yardımlaşarak bir
ortaklık içinde yaşarlar. İşte bu türlü yaşamaya toplum düzeni deriz değil mi?
Adeimantos — Doğru.
Sokrates — Bu toplumda bir insan bir şey verirken ya da alırken, bunu kendisi için kârlı bir iş diye
yapar değil mi?
Adeimantos — Elbette.
Sokrates — Öyleyse, gelin şimdi yeni baştan bir toplum kurduğumuzu düşünelim. Demin, toplumu
yapan gereksemelerdir, demiştik.
Adeimantos — Evet.
Sokrates — Ama, gereksediğimiz ilk ve en büyük şey, varlığımızı, yaşamımızı sağlayan yiyecektir değil
mi?
Adeimantos — Ona ne şüphe?
Sokrates — İkincisi barınacak bir yer, üçüncüsü de giyecek (…)?
Adeimantos — Öyle.
Sokrates — Şimdi bakalım, toplum bütün bu işleri nasıl görecek? Kimi çiftçi olacak, kimi duvarcı, kimi
dokumacı. Aralarına kunduracıyı da, yahut bedenimizin başka isteklerini karşılayacak birilerini de
katalım mı?
Adeimantos — Tabii.
Sokrates — Demek bir toplum en az dört beş kişi olacak, hiç değilse en küçük toplum.
Adeimantos — Öyle ya.
Sokrates — Devam edelim. Bunlardan her biri kendi sanatını ötekilerin hizmetine koymalı mıdır?
Örneğin çiftçi dört kişi için tek başına mı yiyecek sağlamalı? Yani, dört kişiye yiyecek sağlamak için
dört misli vakit ve emek mi harcayacak? Yoksa, onları düşünmeden, zaman ve emeğini dörde bölüp
yalnız kendi için birini yiyeceğine, birini ev yapmaya, birini elbise, birini de kundura yapmaya mı
harcayacak? Kendi emeğiyle elde ettiğini başkalarıyla paylaşacak yerde, kendi işlerini kendi mi görecek?
Adeimantos — Yok canım, dedi Adeimantos, birincisi daha kolay olsa gerek.
Sokrates — Değil mi ya? Hem cevabın bana şunu hatırlattı: İnsanlar yaradılıştan birbirlerine benzemezler.
Kimi şu işe, kimi bu işe daha yatkın değil midir?
Adeimantos — Öyledir.
Sokrates — Bir insan birçok sanatla uğraştığı zaman mı daha güzel iş görür, yoksa tek sanatla mı?
Adeimantos — Tek sanatla tabii.
Sokrates — Bir de şu var üstelik: Bir iş tam zamanında yapılmadı mı bir işe yaramaz.
Adeimantos — Tabii.
Sokrates — Neden? Çünkü iş insanın boş vakti olmasını beklemez. İşin gerekleri neyse her şeyi bırakıp
onu yapacaksın.
Adeimantos — İster istemez.
Sokrates — Böylece insan başka işlerle uğraşacağına, yaradılışına uygun olan işi zamanında görürse, iş
gelişir, hem daha güzel hem daha kolay olur.
Adeimantos — Çok doğru.
(...)
Platon, Devlet
(Aslına sadık kalınarak kısaltılmıştır.)

60