Page 58 - Defterim - Felsefe 10

4. Etkinlik: Görüşler gerekçelendirilirken yani argüman oluşturulurken farklı akıl
yürütme türleri kullanılır. Aşağıdaki akıl yürütme türlerine ilişkin verilmiş örnekleri
inceleyerek kendi oluşturacağınız örnekleri kutucuğa yazınız.
Akıl Yürütme
Örnekler Kendi Örneğim
Türleri
Tüm çalışkan insanlar mutludur. (Öncül
önerme)
Tümdengelim
Ali çalışkan bir insandır. (Öncül önerme)
O hâlde Ali mutludur. (Sonuç önermesi)

İstanbul büyükşehirdir ve eğitim olanakları
fazladır. (Öncül önerme)
İzmir büyükşehirdir ve eğitim olanakları
fazladır. (Öncül önerme)
Eskişehir büyükşehirdir ve eğitim olanakları
Tümevarım
fazladır. (Öncül önerme)
Denizli büyükşehirdir ve eğitim olanakları
fazladır. (Öncül önerme)
O hâlde bütün büyükşehirlerin eğitim ola-
nakları fazladır. (Sonuç önermesi)

Aynur dürüsttür ve huzurludur. (Öncül
önerme)
Analoji Mehmet de dürüsttür. (Öncül önerme)
O hâlde Mehmet de huzurludur. (Sonuç
önermesi)

5. Etkinlik: Aşağıdaki metni okuyunuz ve soruları cevaplayınız.
(…) İnsan toplumlarının dinamikleri inanılmaz karmaşıktır, ama genel olarak adil toplumların
adil olmayanlardan daha istikrarlı ve daha uzun ömürlü olduğunu varsayabiliriz. Bir
toplumun üyeleri, toplumu bir arada tutan kurallara uymanın ve toplumun kurumlarını
yaşatmanın adil olduğuna inanmalıdır. Peki toplumun adil olmasını sağlamak için toplumun
yüklerini ve faydalarını üyeleri arasında nasıl dağıtmak gerekir?
Gerçek bir adil dağılımın ancak tüm malların eşit dağıtılmasıyla sağlanabileceğini
düşünebilirsiniz. Ne var ki eşitlik farklı anlamlara gelebilir. Toplumun sunduğu servet ve
kazançlardan herkesin eşit pay alacağı ve sıkıntıları omuzlarına eşit miktarda yükleneceği
bir eşitliği mi kastediyoruz? Ama bazı insanların omuzları diğerlerinden daha geniş ve
güçlüdür. Toplum, bazı üyelerin daha büyük çaba ortaya koyması sayesinde daha çok yarar
sağlayabilir. Eğer bazı insanlar daha fazla çaba harcamaya istekliyse, kazançlardan da daha
büyük pay almaları akla yatkın değil midir? Aksi takdirde daha büyük doğal yeteneklere
sahip olanlar bu yeteneklerini tam anlamıyla kullanmayabilir; bundan zarar eden de yine
toplumun kendisi olur. Öyleyse önemli olan (…) fırsat eşitliğidir; öyle ki bazıları fırsatları
daha fazla değerlendirirse ve böylece daha fazla kazanç elde etse bile, toplumdaki herkes
refaha ulaşmak için aynı fırsatlara sahip olur. (…)
Ben Duprê, Gerçekten Bilmeniz Gereken 50 Felsefe Fikri
(Aslına sadık kalınarak kısaltılmıştır.)

56