Page 54 - Defterim - Felsefe 10
P. 54
1. ÜNİTE
19. Fizik, biyoloji ve psikoloji gibi bilimlerin araştırma 21. Felsefenin gelişiminde onu çok farklı şekillerde al-
alanına giren konular, eskiden filozofların üzerinde gılayan ve kullanan birçok medeniyetin katkısı ol-
düşündüğü ve yanıt aradığı meselelerdi. Zamanla muştur. Kuşkusuz bunlar arasında en büyük pay An-
felsefeden bağımsızlaşarak kendi özgün alanlarını tik Yunan medeniyetine aittir. Diğer medeniyetlerde
oluşturan bu bilim dalları kesin bilgi üretme iddiası genellikle felsefe, halkın dinî gereksinimlerini besle-
taşır hâle geldiler. Fakat bu disiplinlerdeki uzlaşma yen ve zaman zaman da pratik bilgiler sağlayan bir
olanağı, felsefede aynı derecede oluşmadı. Peki fel- özelliğe sahip olmuştur. Antik Yunan’da ise akıl yo-
sefenin sunduğu bu belirsizlikler, kesinlikten uzaklık luyla elde edilmiş, temellendirilmiş bilgiler bir birlik
ve belli kuramlarda uzlaşma zorluğu bir dezavantaj içinde derlenip sistemleştirilmiştir. Bu anlamda on-
mıdır? Bertrand Russell bu soruya: “Felsefeci ke- lar, doğruya ve bilgiye sadece doğrunun ve bilginin
sinlik barındırmayan düşünsel yaşamla barışık ol- kendisi için yönelerek bilinen felsefenin temellerini
duğundan, ortalama bireyden farklı olarak eleştirel atmışlardır.
yönünü daha çok kullanma eğilimindedir.” diyerek Bu parçadan aşağıdaki yargıların hangisine
karşı çıkar. ulaşılabilir?
Bu parçadan felsefeye ilişkin aşağıdaki yargıların A) Felsefe, rasyonel ve sistematik olduğunda felsefe
hangisine ulaşılabilir? olmuştur.
A) Felsefe mantıksal açıklığı temel alarak bilimler- B) Felsefe pratik amaçlarla kullanılmamalıdır.
den ayrılır. C) Yunan felsefesi diğer kültürlerden etkilenmiştir.
B) Filozoflar her şeyi eleştirerek felsefenin bilimsel D) Bilimin gelişmesiyle din yerini felsefeye bırakmış-
olmasını engellerler. tır.
C) Felsefe de zamanla bilimlerin sahip olduğu bilgi- E) Felsefe, dinin ve bilimin etkisinden kurtulduğunda
sel statüye ulaşacaktır. gelişme göstermiştir.
D) Felsefenin kesinlik içermemesi, fizik gibi bilimleri
ayrıcalıklı kılmaktadır. (2022-AYT)
E) Felsefe sorgulayıcı yönüyle dogmatik kesinlikten
uzak durur.
Felsef eyi T anıma düşündüğü zamanlar olmuştur. Zihnimizin bedeni-
(2022-TYT) 22. Hemen hemen herkesin felsefi problemler üzerine
miz olmadan var olup olmayacağını veya yaşadığı-
mız her şeyin bir rüya olup olmadığını kim merak
cak hiç de kolay değildir. Onları, daha önce aynı
20. Felsefi soruların net ve değişmez yanıtları, herkese etmemiştir? Felsefi sorular son derece ilginçtir an-
uygulanabilecek hazır reçeteleri yoktur. Bu sorula- sorunları ele almış başka insanların görüşlerinden
rın kişilerin kendileri tarafından sorulup yine ken- faydalanmadan sadece kendi kendimize düşünmeye
dileri tarafından, kendileri için yanıtlanmaları ge- çalışmak yıldırıcı bir uğraştır. Bu biraz başka dağ-
rekir. Örneğin hangi eğitim türüyle hangi mesleğin cıların deneyimlerinden yararlanmadan ve herhangi
doğanıza daha uygun düşeceğini belirleyip kendini- bir ekipman kullanmadan düz bir kayaya tırmanmak
zi daha iyi tanıyabilmek için gençlik psikoloğundan gibidir. Böyle bir girişimde yerden birkaç metre son-
yardım alabilirsiniz. Fakat “eğitimin ne olduğu” ra bu kayaya “yapışıp kalma” ihtimalimiz hayli faz-
veya “insanların kendilerine, ailelerine ve ülkele- ladır.
rine karşı ne gibi sorumlulukları bulunduğu” veya Bu parçada felsefi düşüncenin hangi özellikleri
“sorumluluğun ne olduğu” soruları, bir uzman tara- üzerinde durulmaktadır?
fından gereği gibi yanıtlanamaz. Bu soruları sadece A) Refleksif olma - Evrensel olma
felsefe yardımıyla yanıtlayabiliriz. B) Sorgulayıcı olma - Yığılımlı olma
Buna göre aşağıdakilerden hangisi bir felsefe soru- C) Sistemli olma - Tutarlı olma
su değildir?
A) Seninle aynı şeye bakıyoruz ama aynı şeyi mi gö- D) Evrensel olma - Sistemli olma
rüyoruz? E) Eleştirel olma - Rasyonel olma
B) Bir davranış bugün iyi yarın kötü olarak değerlen- (2022-AYT)
dirilebilir mi?
C) İdeal şartlar sağlandığında bir devlet düzeni nasıl
olmalıdır?
D) Kırmızı ışık yanınca herkes bekliyor ben de bek-
lemeli miyim?
E) Bu filmi eleştirmenler beğendi diye ben de beğen- 1. ünite etkinlik cevap anahtarına bu
mek zorunda mıyım?
karekoddan ulaşılabilir.
(2022-TYT)
52
