Page 56 - Defterim - Felsefe 10

DÜŞÜNME VE AKIL YÜRÜTMENİN TEMEL KAVRAMLARI

Düşünme; çeşitli sembolleri ayırma, birleştirme, karşılaştırma süreçlerini içeren zihinsel
faaliyettir. Akıl yürütme ise zihnin birbiriyle ilişkili önermelerden yeni bir önerme çıkarma
işlemidir.
Düşünme ve akıl yürütmeye ilişkin kavramlardan bazıları önerme, görüş, argüman,
tümdengelim, tümevarım, analoji, tutarlılık, çelişiklik, temellendirme, gerçeklik ve
doğruluktur.

Önerme Görüş ARGÜMAN
Argüman
Bilgi Havuzu
Soru, emir, dilek, istek
Herhangi bir olay,
Öncül, sonuç cümleleri dışında doğru ya Belli gerekçelere
olgu ya da durumla
önermesine da yanlış değeri alabilen en dayanarak ortaya
ulaşmayı az iki terimden oluşan ve ilgili bireyin ortaya konan yargıdır.
sağlayan ve bildiri cümlesi ile ifade edilen koyduğu fikirlerdir.
ona destek olan yargılardır.
önerme veya
önermelerdir.
Tümdengelim Tümevarım Analoji
(Dedüksiyon) (Endüksiyon) (Benzeşim)
Genel önermelerden özel Özel önermelerden genel İki durum arasındaki
önermelere ulaşılmayı önermelere ulaşılmayı benzerlikten hareketle biri
sağlayan akıl yürütme sağlayan akıl yürütme için verilen yargının diğeri
türüdür. türüdür. için de verilebileceğine dair
akıl yürütme biçimidir.

Tutarlılık Çelişiklik Temellendirme

Bilgi ve önermelerin Akıl yürütmeyi oluşturan Düşüncenin ya da görüşün
kendi içlerinde çelişik önermelerin birbiriyle dayanaklarını gösterme
olmamasıdır. tutarlı olmaması ya da gerekçelerini ortaya
durumudur. koymadır.

Gerçeklik Doğruluk

Dış dünyada nesnel Bilginin ya da ileri
bir varoluşa sahip olan sürülen iddianın
şeylerin tümüdür. nesnesine uygun
olmasıdır.

54