Page 160 - DEFTERİM FİZİK 10

3� Ünite: Dalgalar
Notlarım
3.1. DALGALAR
3.1.1. TİTREŞİM, DALGA HAREKETİ, DALGA BOYU, PERİYOT,
FREKANS, HIZ VE GENLİK KAVRAMLARI

Suya taş attığımızda oluşan halkalar nedir?
(Görsel 3.1) Frekans nedir? Görsel 3.2’de görülen
dalgalardan hangisinin frekansı daha büyüktür?
Görsel 3.3’te verilen bir dalganın şematik
gösteriminde dalga boyu nasıl ölçülür?

Görsel 3.1
Dalganın tanımlanabilmesi için öncelikle
titreşim, dalga hareketi, dalga boyu,
periyot, frekans, hız ve genlik kavramları
tanımlanmalıdır.

Dalga kelimesi çoğu zaman deniz yüzeyinde
ilerleyen dalgaları çağrıştırır. Ancak günlük
hayatta birçok yerde dalga hareketinden
bahsedebiliriz. Örneğin hoparlörden yayılan Görsel 3.2
ses, dalgalar halinde ilerleyerek kulağa ulaşır.
Yer kabuğundaki kırılmalar ve yer kabuğunun
titreştirmesi sonucunda da deprem dalgaları
oluşur.

Dalga, bir enerjinin ortam boyunca yayılmasıdır. Görsel 3.3
Nesneler, titreşim hareketi yaptıklarında dalga meydana getirir. Bir
gitarın teline vurulduğunda telin hareketi (Görsel 3.4), bir salıncak çekilip
bırakıldığında yapmış olduğu hareket (Görsel 3.5) ve bir kuşun kanatlarını
çırpmasıyla oluşan hareket (Görsel 3.6) titreşim hareketine örnektir.

Görsel 3.4 Görsel 3.5 Görsel 3.6

Bir cisim yukarı-aşağı veya ileri-geri hareket ediyorsa (iki sabit nokta arasında
gidip gelme hareketi) titreşim hareketi yapıyordur. Titreşim hareketinde enerji
dönüşümü hareket süresince devam eder. Bu enerji dönüşümü potansiyel
enerjinin kinetik enerjiye, kinetik enerjinin potansiyel enerjiye dönüşümü
şeklindedir.

Bir dalga hareketinin oluşum aşamaları aşağıda gösterilmiştir.

Bir ipin ucu duvara bağlanır.
Diğer ucuna da kuvvet uygulanır.

160