Page 251 - DEFTERİM FİZİK 10

4� Ünite: Optik
Notlarım

Cisimden gelen ışınlar aynada yansıdıktan sonra yansıyan
ışınların ya da uzantılarının kesişmesiyle görüntü oluşur.
Yansıyan ışınların kesişmesiyle oluşan görüntüye gerçek
görüntü, uzantılarının kesişmesiyle oluşan görüntüye
sanal (zahirî) görüntü denir. Düzlem aynanın önüne
konulan bütün cisimlerin görüntüsü sanal olarak oluşur.

Görsel 4.22’de bir ışık kaynağından gelen ışık ışınları
gözlemciye çarpmaktadır. Işık ışınlarının çarptığı
her nokta bu ışınları yansıtır. Aynadan yansıyan ışık
ışınlarının gözlemcinin gözüne ulaşmasıyla gözlemci
aynada kendisini görür. Görsel 4.22

Düzlem
Bütün optik olaylarda noktasal bir cismin ayna
görüntüsünün oluşabilmesi için cisimden aynaya
en az iki ışın gelmesi gerekir. K noktasal cisminden
N
gelen ışınların düzlem aynadan yansıyan ışınları K'
K
kesişemezken bu ışınların uzantıları K′ noktasında
N
kesişir. Uzantıların kesiştiği bu noktada sanal bir
görüntü elde edilir (Görsel 4.23).
Görsel 4.23
Cisim noktasal değilse cismin her noktasından çıkan ışınların aynadan
yansıdıktan sonraki uzantılarının kesişmesiyle cismin sanal görüntüsü oluşur.
Düzlem
ayna
A-B cisminden çıkan ışınların uzantılarının N
A A'
oluşturduğu A′ - B′ görüntüsünün aynaya uzaklığı
ile A-B cisminin aynaya uzaklığı eşittir (x = x') h h'
(Görsel 4.24). Cismin boyu ile görüntünün boyu
B B'
birbirine eşittir (h = h'). Cisim ile görüntüsü N
aynaya göre simetriktir.
x x'
Görsel 4.24

Düzlem aynada oluşan görüntünün özellikleri şunlardır:
Görüntü sanaldır (zahiridir).
√
√
Görüntü cisme göre düzdür.
√
Görüntünün boyu ile cismin boyu birbirine eşittir.
√
Cismin aynaya uzaklığı ile görüntünün aynaya uzaklığı eşittir.
√
Cisim ve görüntüsü aynaya göre simetriktir.
Düzlem aynada kelime ve rakamların simetrik
B B görüntüsü oluşur (Görsel 4.25). Bu nedenle
ambulans ve itfaiye gibi geçiş önceliği bulunan
Ayna Ayna araçların ön tarafındaki yazılar ters yazılır. Bu
sayede öndeki araçların dikiz aynalarında yazı
Görsel 4.25 düz okunur.
Düzlem aynaya bakan gözlemcinin aynada görebildiği alana görüş alanı denir�
Cisim düzlem aynada görülüyorsa gözün görüş alanı içindedir. Fakat gözün
görüş alanı içinde olan her cisim görülmeyebilir. Görüş alanında yer alan ve
saydam olmayan bir cismin kendisi ya da aynadaki görüntüsü bazı noktaların
görülmesine engel olabilir�

251