Page 246 - DEFTERİM FİZİK 10

4� Ünite: Optik
Notlarım
Işık kaynağı küresel ise çıkan ışınlar, doğrusal
olarak her yöne yayıldığı için saydam olmayan
cisim arkasında kalan bölgede tam gölge
Yarı
Saydam gölge ve yarı gölge meydana gelir (Görsel 4.13).
olmayan
cisim Ekran üzerinde oluşan tam ve yarı gölgenin
büyüklüğü ile tam gölge oluşup oluşmayacağı;
kaynak, cisim, perde arasındaki uzaklık; ışık
Dairesel ışık
Tam kaynağının boyutu ve saydam olmayan cismin
kaynağı
gölge
boyutuna bağlıdır. Ekranda oluşan gölgenin şekli
Ekran
bulunurken kaynaktan saydam olmayan cisme
Görsel 4.13
teğetler çizilir.
Tam ve yarı gölge olaylarını Güneş ve Ay tutulmalarında gözlemlemek
mümkündür. Dünya ve Ay hem kendi ekseni etrafında hem Güneş etrafında
döner. Bu dönüş sırasında bazen Ay, Dünya ile Güneş arasında girer
(Görsel 4.14.a). Bazen de Dünya, Güneş ile Ay arasına girer (Görsel 4.14.b).

GÜNEŞ TUTULMASI AY TUTULMASI

(a)
(b)
Görsel 4.14

Bir küpün gölgesi kare olabileceği gibi
ışık kaynağının konumuna göre farklı
geometrik şekillerde de olabilir. Bir
silindirin gölgesi de daire şeklinde
olabileceği gibi ışık kaynağının ve cismin
konumuna göre farklı geometrik şekillerde
olabilir (Görsel 4.15). Benzer şekilde
küresel bir cismin gölgesi; cisim, ışık
kaynağı ve perdenin konumuna bağlı Görsel 4.15
olarak daire olabileceği gibi elips şeklinde
de olabilir�

5. ETKİNLİK

A, B noktasal ışık kaynakları ve saydam A
olmayan küresel cisim yandaki şekilde
gösterildiği gibi perde önüne yerleştiriliyor. B

Buna göre perde üzerinde oluşan gölge Engel
alanlarını şekil üzerinde çizerek gösteriniz. Perde

246