Page 242 - DEFTERİM FİZİK 10

4� Ünite: Optik
Notlarım

Yarıçapı 1 m olan içi boş kürenin merkezine yerleştirilmiş
ışık şiddeti 1 cd olan ışık kaynağının küre yüzeyindeki
2
1 m lik birim alanda oluşturduğu ışık akısına 1 lümen
denir (Görsel 4.3).
I=1cd
1 m 2
r=1m
İçi boş bir tam kürenin merkezine konulmuş, ışık şiddeti Ι
olan noktasal ışık kaynağının küre yüzeyinde oluşturduğu
toplam ışık akısı ifadesiyle bulunur. Görsel 4.3
Φ = 4 . π . I

Toplam ışık akısı, kaynağın ışık şiddeti ile doğru orantılıdır. Işık şiddeti arttıkça
ışık akısı da artar. Toplam ışık akısı kürenin yarıçapına bağlı değildir. Örneğin
1 m yarıçaplı bir kürenin merkezine 100 W’lık bir ampul yerleştirildiğinde ve
kürenin yarıçapı 2 m’ye çıkartıldığında ampulün toplam ışık akısı değişmez.

AKLINIZDA BULUNSUN!

Toplam ışık akısının belirlenmesinde kürenin yarıçapının, kaynağının ve
kürenin içindeki konumun bir önemi yoktur.

Görsel 4.4’teki gibi ışık kaynağından çıkan ışınların
bir kitap üzerine düşen kısmı o yüzeyden geçen ışık
akısını temsil eder. Işık ışınları bir yüzeye dik değilse
bu yüzeyden daha az ışık taneciği geçer.

Bu durumda ışık akısı, yüzeye ulaşan ışınların dik
bileşenleri alınarak belirlenir. Işık ışınları yüzeye dik
ulaşmazsa yüzeyden geçen ışık akısı azalır (Görsel 4.5).
Görsel 4.4
N (Yüzey normali)
N (Yüzey normali)
α
N (Yüzey normali)

Yüzey ışık ışınlarına diktir. Yüzey α° kadar döndürülmüştür. Yüzey ışık ışınlarına paraleldir.
Yüzeyden geçen ışık akısı Φ Yüzeyden geçen ışık akısı azalmıştır. Yüzeydeki ışık akısı sıfırdır.
kadardır. Işık akısı Φ' = Φ . cosα kadardır.
Görsel 4.5

Aydınlanma Şiddeti
Işık ışınlarının yüzeye çarpma miktarı aydınlanma olarak adlandırılır. Buna
göre birim yüzeye düşen ışık akısına aydınlanma şiddeti denir�
Aydınlanma şiddeti,
√ E sembolüyle gösterilir.
√ birimi SI'da lükstür (lx)�
√ ışık akısıyla doğru, ışığın düştüğü yüzey alanı ile ters orantılıdır.

242