Page 249 - DEFTERİM TARİH 10

30. ETKİNLİK: Aşağıdaki metinden hareketle soruları cevaplayınız.

Martin Luther ve Osmanlı Devleti’yle İlişkileri
“Hristiyanlık için Reform Ortodoksluktan sonra tekrar bölünmenin habercisidir. Bu
dönem ve öncesinde Osmanlı Devleti’nin Avrupa ülkelerine karşı izlediği politikanın
öncelikli prensibi, olası haçlı saldırısına karşı önlemler geliştirmektir. Bu amaçla Osman-
lı, Avrupa Hristiyanlığının devamlı parçalanmış bir durumda kalmasına çalışmış, Papa
ve diğer Avrupa güçlerinin birleşmemesi için gayret sarf etmiştir. Bu süreçte Osmanlı
ve Protestanlar arasındaki yakınlaşma zorunlu hâle gelmiştir. Osmanlı Devleti’nin tüm
gayretlerine rağmen XVI. yüzyıl Avrupa’sında en önemli hadise; Charles-Quint’in 1519
yılında V. Karl ismiyle Almanya İmparatoru olmasıdır. Ona ailesi tarafından büyük bir
miras kalmış, gücü karşısında Fransa ve İngiltere krallıkları tehdit altına girmiştir. (…)
Avrupa’yı tek bir imparatorluk egemenliği altında birleştirmek isteyen İmparator V.
Karl, bu amaçla Türklere karşı Haçlı seferi başlatmayı düşünüyordu. Onun asıl amacı
Avrupa’da egemen tek güç olabilmekti. Fransa, İngiltere, Hollanda ve Alman prens-
leri ise İmparator karşısında bağımsızlıklarını korumak düşüncesiyle başka dış güçler-
le ilişkiye girmeyi mümkün görüyorlardı. Bu sırada Osmanlı devleti, devletler sistemi
içerisinde yerini almış, tehdit altında İmparator karşısında zor durumda olan ülkelere
ve Protestanlara yardım etmiştir. (…) Protestanlar tarafından Katolik Kilisesine ve Pa-
paya karşı yürütülen reform hareketi Kanuni döneminde başlamıştır. Yaşanan olaylar
Protestanlığın ortaya çıkışında Osmanlı Devleti’nin ve Kanuni’nin etkisinin olduğunu
göstermektedir. Luther başlattığı reformla Roma Katolik Kilisesinin ve Alman İmpa-
ratoru V. Charles’in tepkilerini çekmiştir. Osmanlıların Orta Avrupa’da papa taraftarı
olan Habsburglar’a baskısı sayesinde Protestanlık yayılabilmiştir. Osmanlı devleti Protes-
tanları müttefiki gibi görmüş, padişah onlara mektuplar ve ajanlar göndermiştir. Aynı
dönemde Luther’in yardımcısı olan Melancton İstanbul Ortodoks Rum Patriki ile irti-
bata geçmiştir. Tarihçiler tarafından, Osmanlı Devleti’nin Papa’ya ve İmparatora karşı
Luther’i desteklediği hatta bu destek olmasa Protestanlığın doğmayacağı ve yayılama-
yacağı ifade edilmiştir. Protestanların varlıklarını Kanuni Sultan Süleyman’a ve Osmanlı
Devleti’ne borçlu olduğu vurgulanmıştır. (…)”
Hüseyin Köftürcü, Martin Luther ve Osmanlı Devleti’yle İlişkileri
(Metin, aslına sadık kalınarak alınmıştır.)

1. Osmanlı Devleti, Luther’i ve onun başlattığı Protestanlık hareketlerini neden destekle-
miştir?
....................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................
2. Protestanlığın Avrupa’da ortaya çıkması ve yayılmasında Osmanlı Devleti nasıl bir rol
oynamıştır?
....................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................
3. Almanya İmparatoru V. Karl (Şarlken), Türklere karşı hangi amaçla Haçlı seferi yap-
mayı düşünmüştür?
....................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................
4. Protestanlar tarafından Katolik Kilisesine ve Papa’ya karşı yürütülen Reform hareket-
leri hangi Osmanlı padişahı döneminde başlamıştır?
....................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................
5. Reform hareketleri döneminde Osmanlı Devleti’nin Avrupa ülkelerine karşı izlediği po-
litikanın öncelikli prensibi ve amacı nedir?
....................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................
248