Page 153 - DEFTERİM TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 10
P. 153

I. Belirtili İsim Tamlaması
               Tamlayanın ilgi eki, tamlananın da iyelik eki aldığı isim tamlamasıdır.
                                                                                                          Bilgi Havuzu
               İsim + ilgi eki   /    İsim + iyelik eki = Belirtili İsim Tamlaması
                                                                                                          Belirtisiz isim
                 Tamlayan             Tamlanan                                                            tamlamalarında,
                                                                                                          tamlayanla
                                                                                                          tamlanan yer
                   Bir alev şarkısı hâlinde geçerken o peri,                                              değiştirmez
                 ÖRNEK  Sanki vurmuştu benim alnıma çöllerdeki sam,     Altı çizili ifadeler belirtili    tamlanan
                                                                                                          ve tamlayanla
                   Kül olup kaldı hayâlimde onun nağmeleri.
                                                                        isim tamlamasıdır.
                                                                                                          arasına başka
                   Kumların üstüne düşmüştü yılan başlı asam.
                                                       Faruk Nafiz Çamlıbel                               sözcük girmez.



            II. Belirtisiz İsim Tamlaması
               Tamlayanın ilgi eki almadığı, tamlananın ise iyelik eklerini aldığı isim tamlamasıdır.


                  İsim      /    İsim + iyelik eki = Belirtisiz İsim Tamlaması

              Tamlayan           Tamlanan




                        Öyle dalmışım ki mangal başında!
                 ÖRNEK  İstanbul’dayım;                             Altı çizili ifadeler belirtisiz
                        Yaz gelmiş,

                                                                    isim tamlamasıdır.
                        Karpuz yüklü mavnalar geçer
                        Köprü altından
                        Ağustos akşamları.
                                               Cahit Sıtkı Tarancı

            III. Zincirleme İsim Tamlaması
               İkiden fazla ismin bir araya gelerek oluşturduğu isim tamlamalarıdır. Bu
               tamlamalarda tamlayan, tamlanan ya da her ikisi birden kendi içinde bir isim
               tamlaması oluşturur.


                       İsim tamlaması  /    İsim  = Zincirleme İsim Tamlaması

                          Tamlayan        Tamlanan


                    Bahçedeki erik ağacının / dalları tozlu yollara sarkıyordu. = Zincirleme İsim
                                                                                  Tamlaması
                                Tamlayan    Tamlanan


                                    erik     /    ağacı    =  Belirtisiz İsim Tamlaması

                                Tamlayan    Tamlanan





                                                                                                                        151
   148   149   150   151   152   153   154   155   156   157   158