Page 91 - Defterim Biyoloji - 9

2.
Ünite Hücre

Ribozom

Büyük alt birim

Küçük alt birim

Yapısı

rRNA ve proteinden oluşan büyük ve küçük olmak üzere iki alt
birimden oluşur.
Görevi

• Protein sentezini gerçekleştirir.
• Ribozomlar, sitoplazmada serbest ya da endoplazmik retikulum ve
çekirdek zarının dış kısmına tutunmuş olarak
bulunabilir.
• Serbest ribozomlar sitoplazmada görev yapan proteinleri; bağlı ribo-
zomlar ise hücre zarı yapısına katılan, salgılanan, paketlenen prote-
inleri sentezler.
Özellikleri

• Olgun alyuvarlar hariç tüm hücrelerde bulunur.
• Hücrenin zarla çevrili olmayan küçük hücresel yapılarıdır.
• Ökaryot hücrelerde çekirdekçikte sentezlenir.
• Alt birimleri serbesttir, protein sentezi başladığında bir araya gele-
rek aktif ribozomu oluşturur.
• Ökaryot hücrelerin ribozomları, prokaryot hücrelerin ribozomların-
dan biraz daha büyüktür.
• Protein sentezi yoğun olduğu zaman ribozomlar yan yana gelerek
poliribozomu (polizom) oluşturur. Bu sayede kısa sürede aynı pro-
teinden çok miktarda sentezlenir.
• Ribozom sayısı salgı yapan hücrelerde daha fazladır.

Nerede bulunur?

Prokaryot hücrede ribozomlar, sitoplazmada serbest hâlde bulunur.
Ökaryot hücrelerde ribozomlar; sitoplazmada serbest hâlde, granüllü
endoplazmik retikulumlar ile çekirdek zarlarının dış yüzeyinde, mito-
kondri ve plastitlerde bulunur.

90