Page 96 - Defterim Biyoloji - 9

2.
Hücre Ünite

Özellikleri
• Tek katlı zarla çevrili organeldir.
• Lizozom zarının iç yüzeyi, enzimlerin zarar vermesini engelleyen
özel bir madde ile kaplanmıştır.
• Aşırı soğuk veya sıcağa maruz kalan deri hücrelerinde lizozomlar
parçalandığı için yanıklar oluşur.
• Tay-Sachs (Tay Saks) hastalarında sinir hücrelerinin lizozomlarında Lizozomdaki
lipitleri sindiren enzimler eksik olduğu için zamanla sinir hücrelerin- hidrolitik enzim-
de biriken lipitler, hücre fonksiyonlarının bozulmasına neden olur. ler hücrenin kendi
organik materya-
• Lizozomların iyi çalışmaması sonucu parçalanması gereken mad-
lini veya organel-
deler parçalanmadan zamanla lizozomlarda birikebilir. Bu durum
lerini parçalayarak
deride kahverengi lekelerin (yaşlılık lekeleri) oluşmasına yol açar. yok eder. Bu olaya
otofaji adı verilir.
Nerede Bulunur? Herhangi bir etki
sonucu lizozom
Gelişmiş bitki ve mantar hücreleri hariç ökaryot hücrelerde bulunur.
zarı parçalanırsa
enzimler sitop-
lazmaya dağılır
Peroksizom (Mikrocisimcikler)
ve hücre kendini
sindirir. Bu olaya
Yapısı otoliz denir.

• Tek katlı zarla çevrili organeldir.
• İçerisinde 50’ye yakın enzim bulundurur.

Görevi

• Karaciğer hücrelerinde bulunan peroksizomlar, sahip olduğu perok-
sidaz ve katalaz enzimleri yardımıyla alkol, ilaç vb. zararlı maddele-
rin toksik etkilerini yok eder.
• Peroksizomlar metabolizma sonucunda oluşan ve zehirli bir madde
olan hidrojen peroksiti (H2O2), sahip olduğu katalaz enzimi ile su ve
oksijene ayrıştırarak etkisiz hâle getirir.
• Bazı peroksizomlar yağ asitlerini oksijen kullanarak mitokondrinin
kullanabileceği daha küçük moleküllere dönüştürür.

Nerede Bulunur?

Peroksizomlar hem bitki hem de hayvan hücrelerinde bulunur.

Koful

Yapısı

Ökaryot bir
• Kofullar; hücre zarı,
hücrede oksijen
çekirdek, endoplaz- tüketen iki organel
mik retikulum vardır. Bunlardan
zarları ve Golgi biri mitokondri
aygıtından oluşur. diğeri
peroksizomdur.
• Tek katlı zarla
çevrili hücre
organelidir.

95