Page 191 - Defterim Fizik - 9

5 Ünite: Isı ve Sıcaklık
Notlarım

o
Öz Isı: Bir maddenin 1 gramının sı- Madde Öz ısı (cal/g. C)
o
caklığını 1 C değiştirmek için mad- Su 1,00
deye verilmesi ya da maddeden alın- Buz 0,50
ması gereken ısı miktarı öz ısı olarak Su buharı 0,50
tanımlanır. Öz ısı, c ile gösterilir ve Alüminyum 0,21
o o
birimi cal/g. C ya da J/kg. C olarak Cam 0,20
kullanılır. Öz ısı, ayırt edici bir özel- Demir 0,11
liktir. Cıva 0,03

a klınızda bulunsun

Su, öz ısı değeri yüksek bir madde olduğundan sı-
caklık değişimi yavaştır. Bu yüzden kalorifer petek-
leri ve araba radyatörleri gibi ısı alışverişi gerçek-
leşen yerlerde su kullanılır. Ayrıca suyun öz ısısı
karadan büyük olduğu için denizler karalardan daha
geç ısınır ve soğur.

a klınızda bulunsun

Madde hâl değiştirirse öz ısı değeri de değişir. Örneğin suyun öz ısısı ile buzun
öz ısısı birbirinden farklıdır.

o
Isı Sığası (Isı Kapasitesi): Bir maddenin sıcaklığını 1 C değiştirmek için vermesi
ya da alması gereken ısı miktarına ısı sığası denir. Madde miktarına bağlı olan
o
o
ısı sığası C ile gösterilir ve birimi cal/ C ya da J/ C şeklinde kullanılır. Matema-
tiksel modeli ise C = m . c şeklindedir.

Isı sığasının madde miktarına göre değişim grafiği C (Isı sığası)

Isı sığası
Eğim = = Öz ısı
Kütle

eşitliği ile ifade edilebilir. m
0
(Madde miktarı)

Bir madde ısı aldığında ya da ısı verdiğinde eğer hâl değiştirmiyorsa mutlaka
sıcaklığında bir değişim meydana gelir. Hâl değişim sıcaklığında olmayan mad-
delerin sıcaklık değişimi,

Q = m . c . ∆T
bağıntısıyla hesaplanır. Burada Q alınan ya da verilen ısı, m maddenin kütlesi,
c öz ısı değeri ve ∆T ise sıcaklık değişim miktarıdır.

190