Page 235 - Defterim Fizik - 9

6. Ünite: Elektrostatik
Notlarım

ELEKTRİK YÜKÜ
Kehribar kelimesinin Yunanca karşılığı elektrondur. Elektrik kavramı bu keli-
meden türemiştir. MÖ 600’lü yıllarda yaşayan Thales (Tales), yünlü kumaşa
sürtülen kehribar parçasının tozlarını çektiğini gözlemlemiştir. Bu olay,
elektrostatiğin temeli olarak kabul edilmektedir.
Elektrostatik, durgun elektrik yüklerini ve bu yükler arasındaki etkileşimi ince-
ler.
Birbirine sürtülen nesnelerin başka bir cismi çekmesi ya da itmesi, Thales ve
dönemin diğer filozoflarında iki cins elektrik yükü olabileceği fikrini uyandır-
mıştır. Maddenin temel yapı taşı olan atom; proton, nötron ve elektronlardan
oluşur. Atomlardan oluşan madde ise nötr olma eğilimindedir. Atom çekirde-
ğindeki pozitif (+) yüklü protonlar, yörüngedeki negatif (-) yüklü elektronlarla
dengelenir. Elektron sayısının proton sayısından fazla ya da az olması duru-
munda elektrik yükü ortaya çıkar.

Elektron sayısının proton sayı- Elektron sayısının proton sayısın-
sından fazla olması durumunda dan az olması durumunda
cismin yükü negatif olur. cismin yükü pozitif olur.

STATİK ELEKTRİK

a klınızda bulunsun Atomun yapısı
Elektron
Zıt cins yükler
Elektrik yüklerine pozitif (artı) ve Proton birbirini çeker.
negatif (eksi) ismi, 1700’lü yıllarda Nötron
Benjamin Franklin tarafından verilmiştir.
Aynı cins yükler
birbirini iter.

Doğada bulunan en küçük yük, bir elektronun yüküdür. Bu nedenle bir elektro-
nun yükü elemanter yük ya da birim yük olarak tanımlanır. Negatif yük değe-
-
rine sahip olan elektron, e sembolü ile gösterilir. Elektron ile aynı büyüklükte
yüke sahip olan proton ise pozitif yüklüdür. Yüklü cisimlerin üzerindeki net yük;
elektron alma veya verme durumuna göre -3e, -2e, 3e, 4e, … şeklinde elektron
yükünün tam sayı katları olarak ifade edilir. Elektrik yükü küçük “q” ile göste-
rilir. Birimi de Coulomb(C)’dur.

Elektriklenme, atomun elektron kazanması veya kaybetmesidir.

Yüksüz plastik Yüksüz cam
çubuklar çubuklar

Elektrik ile yüklenmemiş (yüksüz, nötr) cisimler birbirine yaklaştırıldığında itme
ya da çekme gözlenmez.
234