Page 34 - Defterim Fizik - 9

1. Ünite: Fizik Bilimine Giriş
Notlarım

BİLİMSEL ARAŞTIRMALARDA ETİK

Bilimsel etik değerlere sahip bir bilim insanı; güvenilir, dürüst, saygılı, açık fikirli
ve tarafsız olmalıdır. Ancak bazı bilimsel araştırmalarda uydurma ve yanıltma,
intihal ve sözde yazarlık gibi etik ihlallerine rastlanmaktadır. Bu etik ihlallere
karşı yasal yaptırımlar uygulanmaktadır.

34. ETKİNLİK

Aşağıdaki okuma parçalarında yapılan bilimsel etik ihlallerini belirleyiniz ve
sınıfta arkadaşlarınızla değerlendiriniz.

a) William Summerlin
(Vilyım Samırlin)
doku ve organ nakli
konusunda uzman
bir laboratuvar şefidir.
Yaptığı çalışmaların çok
önemli ve başarılı ça-
lışmalar olduğu kabul edilse de başka
hiçbir araştırmacı tarafından tekrar-
lanamaması ya da araştırmacıların b) 1970’lerde Robert J. Gulis
kendini doğrulayamaması, hakkında (Rabırt J. Gulis), Max Planck
bazı şüphelerin doğmasına neden olur. (Maks Plank) Enstitüsünde sinir
Bilimsel çalışmalarda durgunluk dö- hücreleri üzerine çalışma yaparken
nemi yaşayan Summerlin, siyah fa- çalışma arkadaşlarıyla birlikte ya-
relerden aldığı doku örneklerini beyaz yınladığı dört makale büyük yankı
farelere naklettiğini öne sürerek geri uyandırır. Gullis, ekipten ayrıldık-
dönülmez bir yola girer. Summerlin’in tan sonra deneyler tekrarlanır ve
asistanlarından birinin siyah derilerin aynı sonuçlar hiçbir şekilde tekrar
bir çözücü altında rengini saldığını elde edilemez. Gullis, davet üzerine
fark etmesi üzerine siyah derinin na- enstitüde deneyleri tekrarlar fakat
kil yapılmadığı ve beyaz faredeki deri durum değişmez. Tüm yaşananlar
parçasının boyandığı ortaya çıkar. sonrasında Gullis, sonuçların uy-
Summerlin, bu durumu “Çok bas- durma olduğunu itiraf eder ve bu
kı altındaydım, iki yıldır önemli bir durum Nature (Neyçır) dergisin-
çalışmaya imza atamadım ve buna de yayınlanarak bilim camiasına
mecbur kaldım.” şeklinde açıklar. duyurulur.
(Töreci 2010) (Kurgan 2007)

............................................................................. .....................................................................

35. ETKİNLİK

Bilimsel araştırmalarda uyulması gereken etik ilkelerinin ihlal edilmesinin ne
gibi sonuçlar doğurabileceğini yazınız.

33