Page 164 - Defterim Tarih - 9

Orta Çağ İslam Dünyasında İlim ve Batı’ya Etkileri

• Antik Yunan, Hint, İran ve Arap medeniyetlerinin bileşimi olan İslam medeni- Bilgi Havuzu
yeti kısa sürede özgün ve gelişmiş bir medeniyet hâline dönüşmüştür. Gerek İran’daki
• VIII. yüzyıldan itibaren Müslüman devlet adamlarının desteğiyle Aristo, Platon, Cundişapur Tıp
Sokrates ve daha nice Antik Dönem filozofunun eserleri Arapçaya çevrilmiştir. Okulu gerekse
İslam dünyasın-
• İslam coğrafyasında tercüme edilen veya Müslüman âlimler tarafından üretilen
daki hastaneler
eserler; Endülüs, Sicilya veya Haçlı Seferleri yoluyla Batı’ya aktarılmıştır.
Avrupa’da kuru-
• Kindî, Farabi, İbn-i Sina, İbn-i Haldun, İbn Tufeyl, Cabir b. Hayyan, İbn-i
lacak hastanelere
Rüşd, Hallac-ı Mansur, İbn-i Arabi, Râzi, Harizmi, Biruni, Ömer Hayyam gibi
örnek olmuştur.
âlimlere ait eserlerin tercüme edilmesi Avrupa aydınlanmasını harekete geçir-
miştir.
• Arapça eserlerin Latinceye çevirilmesi XII. yüzyılda Toledo’da başlamıştır. To-
ledo Başpiskoposu; şehirde bir tercüme merkezi açtırarak İbn-i Sina ve Fara-
bi’nin eserlerini, Aristo’nun Arapçaya çevrilmiş eserlerini ve Müslüman bilim
insanlarının bu eserlere yaptığı yorumları tercüme ettirmiştir.

ENDÜLÜS’TE İLİM
• Endülüs, Müslümanların İber Yarımadası’na verdiği isimdir.
• Müslümanlar VIII. yüzyıldan itibaren Endülüs’te görkemli bir medeniyet
kurmuştur.
• Endülüs Müslümanları İspanya’nın Kordoba (Kurtuba), Sevilla (İşbiliye), To-
ledo (Tuleytula) ve Granada (Gırnata) şehirlerini birer ilim merkezi hâline
getirmiştir. Bilgi Havuzu
• İbn-i Rüşd, İbn-i Haldun, Zehravi gibi önemli isimler yetişmiştir. Astronominin
• Hristiyanların Endülüs topraklarını tekrar ele geçirmesiyle felsefe, astrono- uygulama alanı
mi, tıp, matematik, kimya, tarih, coğrafya vb. alanlardaki pek çok Arapça olan gözlemev-
leri, organize bir
eser Latinceye çevrilmiş; İslam medeniyetinin birikimleri Batı’ya aktarılmış-
kurum şeklinde ilk
tır. Orta Çağ Avrupası bu çeviriler sayesinde eski Yunan felsefesini ve özel-
defa İslâm dün-
likle Aristo’yu tanımış, Avrupa’da düşünsel alanda büyük bir uyanışın zemini
yasında karşımıza
hazırlanmıştır.
çıkar. İlk gözleme-
vi, Abbasi Halifesi
Me’mun zamanın-
da Bağdat’ta inşa
KARANLIK ÇAĞ edilmiştir.
• Skolastik düşüncenin hâkimiyeti altına giren Avrupa’da IV. yüzyıl başların-
dan X. yüzyıla kadar süren, bilim ve felsefeden uzak döneme “Karanlık Çağ”
adı verilmektedir.
• Orta Çağ Avrupası’nda Katolik Kilisesi’nin baskısıyla özgür düşüncenin ve
bilimin reddedildiği bir dönem yaşanırken Müslümanların fethettiği toprak-
larda tersine bir süreç yaşanmıştır.
• VIII. yüzyıldan itibaren Antik Yunan kültürüne ve Helenizm’e ait bilimsel ve
felsefi bilgilere ilgi gösteren Müslüman âlimler, tercüme faaliyetlerinin yanı
sıra özgün eserler vererek bilim tarihine katkıda bulunmuşlardır.

161