Page 80 - Defterim Tarih - 9
P. 80
Orta Çağ İmparatorluklarının Siyasi Yapısı
Yüzyıl Savaşları
Çin İmparatorluğu Moğol İmparatorluğu
• MÖ 221’de Qin Shi Huang, • Cengiz Han, teşkilatsız kabileler hâ-
Çin’deki hanedanları birleştirmiş linde yaşayan Moğolları birleştirerek
ve Çin’in ilk imparatoru olmuştur. tarihteki en büyük kara imparator-
• Sık sık göçebe kavimlerin sal- luğunu kurmuştur.
dırısına uğraması nedeniyle her • 1206’da Moğollar ve kendine bağ-
an savaşa hazır bir orduya sahip lı Türk kabileleri tarafından “han”
olmuştur. ilan edilen Cengiz Han’ın Kök Tengri
• İpek, porselen, kumaş üretimi tarafından seçildiği kabul edilmiştir.
yapmış; mürekkep, kâğıt, matbaa, • Cengiz Han hayattayken impara-
pusula ve barutu kullanarak birçok torluğu dört oğlu arasında pay-
yeniliğe öncülük etmiştir. laştırmış, kendisinden sonra Moğol
• 751’de Abbasilerle yapılan Talas devletleri genişlemeye devam etmiş-
Savaşı, Çin’in Orta Asya’daki hâ- tir.
kimiyetini sona erdirmiştir. • Moğollarda kurultay adı verilen bir
danışma meclisi vardır ve kurultay
üyeleri soya göre değil liyakat esası-
Sasani Devleti na göre seçilmiştir.
• Mezopotamya, İran ve Kafkas- • Gönüllülerden oluşan Moğol ordusu,
ya’ya egemen olan Sasaniler mo- Mete Han’ın kurduğu onlu sisteme
narşi ile yönetilmiştir. göre yönetilmiş ve hızlı hareket ka-
• Hükümdarları şehinşah (kralların biliyetine sahip hafif süvari birlikle-
rinden meydana gelmiştir.
kralı) unvanı ile anılan Sasaniler,
şehinşahları kutsal kabul etmiş
ancak Mısırlılar gibi tanrı-kral
olarak da görmemişlerdir.
• Perslerdeki satraplık sistemine
Doğu Roma İmparatorluğu
benzeyen bir eyalet sistemi uygu-
lamış ancak onlardan daha mer- • Roma İmparatorluğu ikiye ayrılınca
keziyetçi davranmışlardır. (395) doğu toprakları Bizans adıyla
• Soyluların yönetim kademelerinde bilinen Doğu Roma İmparatorluğu’na
etkili olduğu Sasanilerde soylu- kalmıştır.
lardan oluşan bir danışma meclisi • Doğu Roma İmparatorluğu; Hele-
vardır. nizm, Ortodoksluk gibi kültürel bile-
şenler sonucu Batı Roma’dan farklı
bir siyasi sistem inşa etmiştir.
İslam Devletleri • Merkeziyetçi yapısını uzun müddet
koruyan Doğu Roma İmparatorlu-
• Hz. Muhammed’in (s.a.v.) Medine’de ğu’nda Avrupa’da olduğu gibi feodal
kurduğu İslam Devleti (622), hızlı bir sistem oluşmamış ancak merkezî
bir şekilde büyümüş ve Müslüman- otoritenin zayıfladığı son dönemlerde
lar Orta Çağ boyunca birçok ülke- eyalet yönetiminden sorumlu tekfur-
ye egemen hâle gelmiştir. lar güçlenmiştir.
• Müslüman Araplar, Bizans İmpa- • Fatih Sultan Mehmet’in İstanbul’u
ratorluğu’ndan Mısır, Filistin ve Fethi’yle Bizans İmparatorluğu or-
Suriye’yi almış; Sasanileri ortadan tadan kalkmıştır. İstanbul’un Fethi
kaldırarak Mezopotamya, İran ve Orta Çağ’ın sonu Yeni Çağ’ın başlan-
Kafkasya’da egemenlik kurmuşlar- gıcı kabul edilmiştir.
dır.
• Kuzey Afrika’dan sonra İspanya
fethedilerek İslamiyet Avrupa kı-
tasına kadar yayılmıştır.
77
