Page 346 - Defterim TDE 9

2
Ek fiil, basit zamanlı fiilleri birleşik zamanlı yapar.

Hatırlatma: Basit fiil çekimi, tek kip (zaman) eki ve şahıs ekiyle yapılan fiil
çekimidir.

Örnek: İstanbul’u dinliyorum gözlerim kapalı.

Birleşik zamanlı fiiller, birden fazla kip ekinin bulunduğu çekimli fiillerdir. İkinci kip
eki ek fiille sağlanır. İkinci kip ekine göre adlandırılır.

Örnek:
çalışıyor çalışıyor i-di çalışıyordu
basit zaman birleşik zaman

Not: Tek heceli fiillerde veya iki kip eki arasına başka ekler girmişse birleşik
çekimi fark etmek zor olabilir.

Örnek: Alırdı, geliyorlarmış.

Ek fiilin 3 farklı birleşik zaman çekimi vardır.

HİKÂYE BİRLEŞİK RİVAYET BİRLEŞİK ŞART BİRLEŞİK
ZAMAN ÇEKİMİ ZAMAN ÇEKİMİ ZAMAN ÇEKİMİ

1. Örnek: al - ıyor - idi- m
Hikâye Birleşik Zaman Çekimi:
(alıyordum)
1. kip eki ne olursa olsun 2. kip
alıyordum → şimdiki
eki görülen geçmiş zaman olan
zamanın hikâyesi
fiillerdir.

1. Örnek: gel - ecek - imiş
Rivayet Birleşik Zaman Çekimi:
(gelecekmiş)
1. kip eki ne olursa olsun 2. kip
gelecekmiş → gelecek
eki öğrenilen geçmiş zaman olan
zamanın rivayeti
fiillerdir.

1. Örnek: gör – ür – ise
Şart Birleşik Zaman Çekimi: 1.
(görürse)
kip eki ne olursa olsun 2. kip görürse → geniş zamanın
ekinin şart eki olduğu fillerdir. şartı

344