Page 106 - Ekonomi (Tüm Kitap)

“Bir milletin parasını kontrol eden o milleti de kontrol eder.”
James Abram GARFİELD (Ceyms Eybırm Garfiyıld)

PARA, BANKACILIK VE ENFLASYON

Hazırlık Çalışmaları 1. İnsanlık tarihinde para ilk kez ne zaman kullanılmıştır?
Söyleyiniz.

2. Paranın insan yaşamındaki yeri ve önemi nedir? Belirtiniz.
3. Günümüzde para yerine kullanılan ödeme araçları nelerdir?
Belirtiniz.

A) MÜBADELE VE PARANIN TANIMI

Ders İçi Etkinlik

1. Paranın olmadığını varsayınz. Değer açısından birbi-
rinden farklı iki malı (pirinç, ayakkabı gibi) mübadele
açısından karşılaştırınız.
2. Karşılaştırma sırasında ne gibi güçlüklerle karşılaştı-
nız? Bu güçlüklerden yola çıkarak paranın önemi hak-
kında neler söyleyebilirsiniz?

Para denildiğinde aklımıza öncelikle mal ve hizmet alışverişinde kullanılan kâğıt ve madenî
paralar gelir. Aslında para, mal ya da hizmet karşılığı bir ödeme aracı olarak kullanılan herhangi bir
nesnedir. Para, insanların mal ve hizmet satın almak veya satmak için kullandıkları genel bir değişim
aracı olarak da tanımlanabilir. Günümüzde para daha çok; kâğıt para, madenî para ve kaydi paradan
oluşur. Para denildiğinde yalnızca banknot ve ufaklık madenî paralar anlaşılmamalıdır. Bankalardaki
vadesiz mevduat da istenildiği zaman nakde çevrilerek veya üzerine çek yazılarak ödemelerde kulla-

nıldığı için para olarak kabul edilmektedir. Ancak teknolojinin gelişimi ile birlikte ödeme aracı olarak
kullandığımız kredi kartı, çek, seyahat çeki ve çeşitli firmalara ait ödeme kartlarını da para tanımı
içinde değerlendirmek gerekmektedir. Bu açıklamalardan sonra para, satın alma gücünü ifade eden
her şey olarak da tanımlanabilir. Ayrıca para; bir toplumda değişim ve ödeme aracı olarak kullanılan,
genel kabul gören ve kendi dışındaki tüm ekonomik varlıkların değerini ölçmeye yarayan, devletçe
bastırılan, üzerinde itibari değeri yazılı kâğıt ya da metal ödeme aracıdır.
Para, ekonomik hayatın işleyişinde büyük bir öneme sahiptir. Mübadelenin (değişim-trampa)
yapılmasında sağladığı kolaylık sebebiyle kullanımı yaygınlaşmış ve günümüzün ekonomik yaşayı-
şında vazgeçilmez bir unsur olmuştur. Paranın kullanılmadığı dönemlerde bir malın doğrudan doğ-

ruya diğer bir malla mübadelesi yani trampa söz konusu idi. Ancak bu durum birtakım sorunları da
beraberinde getiriyordu. Mübadele edilen mal miktarının oranı her malın diğerine nazaran değerini
ifade ettiğinden trampanın gerçekleşebilmesi, taraflardan her birinin alacağı malın vereceği maldan
daha faydalı olduğuna inanmasıyla mümkün oluyordu. Diğer yandan trampa edilecek mallar, kolay-

104