Page 12 - Kimya

9. Sınıf Kimya

3.4.2. VAN DER WAALS KUVVETLERİ
DİPOL-DİPOL ETKİLEŞİMLERİ
Cl δ - Hidrojen klorür molekülü polar bir mole-
H δ + küldür. Hidrojen kısmı kalıcı pozitif, klor kısmı
ise kalıcı negatif yükle yüklüdür. Molekülde
δ +
kalıcı pozitif ve kalıcı negatif yüklerin oluşmasına
- kalıcı dipol denir. HCl molekülleri, birbirine yak-
- δ
δ
laştığında birinin pozitif kutbu ile diğerinin nega-
tif kutbu arasında elektrostatik bir çekim kuvveti
δ +
δ - oluşur.
δ + HCl moleküllerinde olduğu gibi polar mole-
Dipol - dipol
etkileşimleri küllerin kalıcı dipolleri arasında oluşan etkileşim-
lere dipol-dipol kuvvetleri denir (Görsel 3.4.3).
Görsel 3.4.3: HCl gibi polar moleküller arasında di- HCl, SO , H 2 O, C 2 H 5 OH gibi polar moleküller
2
pol-dipol etkileşimleri bulunur. arasında dipol-dipol etkileşimleri vardır.
İYON-DİPOL ETKİLEŞİMLERİ
Polar bir molekül olan suyun içine NaCl
gibi iyonik bir katı eklendiğinde katı iyonları-
na ayrışarak suda çözünür. İyonik bileşik pozitif
ve negatif olmak üzere iki zıt yüklü iyon içerir.
Cl -
Polar su molekülleri de zıt yüklü kutuplara sa-
+
Na
hiptir. Su molekülünün hidrojeni (pozitif kut-
NaCl kristali bu) iyonik bileşiğin negatif yüklü iyonuna (Cl -
), su molekülünün oksijeni (negatif kutbu) iyon-
+
ik bileşiğin pozitif yüklü iyonuna (Na ) yaklaşır.
-
+
Böylece su molekülü Na ve Cl iyonlarını kris-
H 2O Molekülü +
Na tal örgüsünden kopararak ayırır. Bu şekilde iyon-
ik katının iyonları ile polar molekülün dipolleri
arasında gerçekleşen etkileşimlere iyon-dipol et-
δ - kileşimleri denir (Görsel 3.4.4).
δ + δ + δ +
-
Cl -
δ DİPOL-İNDÜKLENMİŞ DİPOL
ETKİLEŞİMLERİ
δ +
İyon-dipol et- Polar moleküllerle apolar moleküller arasın-
kileşimi da veya polar molekül ile soy gaz atomları ar-
asında gerçekleşen etkileşime dipol-indüklen-
+ - miş dipol etkileşimleri denir. Bu etkileşime H 2 O
Görsel 3.4.4: Na ve Cl iyonları ile H 2 O molekülleri
arasındaki iyon-dipol etkileşimleri ve CCl 4 arasındaki etkileşim örnek verilebilir.

12