Page 13 - Kimya

Kimya 9. Sınıf

İYON-İNDÜKLENMİŞ DİPOL ETKİLEŞİMLERİ ?
İyonik bileşiklerle apolar moleküller arasında veya iyonik bileşik BİLİYOR MUSUNUZ?
ile soy gaz atomları arasında gerçekleşen etkileşimlere iyon-in-
+
düklenmiş dipol etkileşimleri denir. Na iyonları ile CCl 4 mole-
külleri arasındaki etkileşim iyon-indüklenmiş dipol etkileşimlerine
örnektir.
LONDON KUVVETLERİ
Apolar moleküllerin sahip olduğu elektronlar herhangi bir anda
molekülün bir bölgesinde anlık olarak yoğunlaşabilir. Elektronların
bir bölgede yoğunlaşmasına komşu taneciklerin yükleri, elektriksel Görsel 3.4.5: Kuru buz
alan uygulanması veya taneciklerin çarpışması neden olabilir. Elek-
Görsel 3.4.5’teki Kuru buz tıpta
tronların yoğunlaştığı bölge geçici olarak negatif, diğer bölge ise geç-
kemoterapi tedavisi gören kans-
ici olarak pozitif yükle yüklenir. Bu durumda molekülde geçici dipol
er hastalarında saç kaybının ön-
yapı oluşur. Geçici dipollere indüklenmiş dipol de denir. İndüklen-
lenmesinde yararlanılan berel-
miş dipoller arasında olan etkileşime indüklenmiş dipol-indüklen-
erde soğutucu olarak kullanılır.
miş dipol veya London kuvvetleri denir. London kuvvetlerini elek-
Tarım ve hayvancılıkta tahtaku-
tron sayısı ve molekülün şekli etkiler.
rusu gibi zararlıların uzak-
London kuvvetleri elektronların, molekülün bir bölgesinde
laştırılmasında, besi hayvan-
yoğunlaşmasından kaynaklandığı için elektron sayısı arttıkça mole-
larının damgalanmasında kuru
külün kutuplanabilirliği (polarlanabilirliği) artar.
buzdan faydalanılır.
Ayrıca yağış oluşturmak için bu-
lut tohumlamada, asfaltın hı-
Tablo 3.4.1: VII A Grubu Molekülleri Elektron Sayısı ve Kaynama Noktası
zla soğutulmasında, besinler-
Toplam Elektron Kaynama Noktası in dondurulmasında kuru buz
VII A Grubu Molekülleri
Sayısı ( C)
0
kullanılmaktadır.
18 -188
F 2
34 -34
Cl 2
70 59 ? BİLİYOR MUSUNUZ?
Br 2
İndüklenmiş dipol-indüklenmiş
106 184
I 2
dipol kuvvetleri Fritz London
(Firetz Landın) (Görsel 3.4.6)
Tablo 3.4.1’de VII A grubu moleküllerinin elektron sayısı ve kay- tarafından açıklandığı için bu et-
nama noktası verilmiştir. Tablo incelendiğinde elektron sayısı art- kileşimlere London kuvvetleri
tıkça kaynama noktasının arttığı görülür. Tablodan da anlaşılacağı de denir.
üzere London kuvvetlerinin etkisi nedeniyle oda koşullarında F ve
2
Cl gaz, Br sıvı, I ise katı hâlde bulunur.
2 2 2
İndüklenmiş dipoller arasındaki çekim kuvveti, anlık oluştuğu
için London kuvvetleri moleküller arası etkileşimlerin en zayıfıdır.
London kuvveti elektronların geçici kutuplanmasından kaynak-
landığı için polar moleküller arasında da London kuvvetleri vardır.
Fakat London kuvvetleri diğer van der Waals bağlarının yanında çok
küçük olduğu için ihmal edilir.
Zayıf etkileşimlerin en güçlüsü hidrojen bağı, en zayıfı ise Lon-
don kuvvetleridir.
Görsel 3.4.6: Fritz London

13